ضوابط ثبت شرکتها و مالکیتهای صنعتی و معنوی در مناطق آزاد تجاری ـ صنعتی جمهوری اسلامی ایران مصوب ۱۳۷۴ موضوعی است که کارشناسان رسمی دادگستری به آن میپردازند.
فصل اول ـ تعاریف
ماده ۱ ـ در این تصویبنامه واژههای زیر بهجای عبارتهای مشروح مربوط به کار میرود
- ۱ ـ ۱ ـ کشور جمهوری اسلامی ایران
- ۲ ـ ۱ ـ منطقه هر یک از مناطق آزاد تجاری ـ صنعتی
- ۳ ـ ۱ ـ سازمان هر یک از مناطق آزاد تجاری ـ صنعتی است که بهموجب قانون تأسیسشدهاند
- ۴ ـ ۱ ـ قانون چگونگی اداره مناطق آزاد تجاری ـ صنعتی مصوب ۷ ۶ ۱۳۷۲ مجلس شورای اسلامی
- ۵ ـ ۱ ـشورای عالی مناطق آزاد تجاری ـ صنعتی جمهوری اسلامی ایران.
- ۶ ـ ۱ ـ واحد ثبتی مرجع ثبت شرکتها و مالکیتهای صنعتی و معنوی هر یک از سازمانهای مناطق آزاد تجاری ـ صنعتی.
- ۷ ـ ۱ ـ شعبه شرکت یا موسسه شعبه یک شرکت یا موسسه شخص حقوقی است که در منطقه توسط شرکت یا موسسه اصلی که خارج از منطقه ایجادشده تشکیلشده است و اکثریت سهام آن متعلق به شرکت یا موسسه مذکور میباشد و این شخص حقوقی تازه تأسیس شرکت یا موسسه فرعی آن محسوب میشود.
- ۸ ـ ۱ ـ نماینده یک شرکت یا موسسه ، شخص حقوقی یا حقیقی است که آن شرکت یا موسسه به آن اختیارات لازم را داده است و تعهدات آن در سمت نمایندگی شرکت یا موسسه ، تعهدات شرکت یا موسسه اختیار دهنده محسوب میشود.
فصل دوم ـ ایجاد و وظایف واحد ثبتی (ماده ۲ تا ۳)
ماده ۲ ـ سازمان مناطق آزاد بهمنظور انجام امور ثبتی شرکتها و مالکیتهای صنعتی و معنوی در آن منطقه واحدی را به نام واحد ثبت شرکتها و مالکیتهای صنعتی و معنوی تأسیس میکند.
ماده ۳ ـ وظایف واحد ثبتی عبارتاند از:
- ۱ ـ ۳ ـ ثبت شرکتها و مؤسسات غیرتجاری ایرانی و خارجی
- ۲ ـ ۳ ـ ثبت علائم و اسامی تجاری و صنعتی
- ۳ ـ ۳ ـ ثبت اختراعات و اشکال و ترسیمات صنعتی
- ۴ ـ ۳ ـ ثبت دفاتر تجاری بازرگانان
- ۵ ـ ۳ ـ پلمپ دفاتر تجاری و غیرتجاری واقع در حوزه هر منطقه
- ۶ ـ ۳ ـ ثبت بانکها و مؤسسات اعتباری با رعایت آییننامه اجرایی عملیات پولی و بانکی در مناطق آزاد.
- ۷ ـ ۳ ـ ثبت شرکتهای بیمه طبق مقررات حاکم در مناطق آزاد
فصل سوم ـ تشریفات قانونی ثبت شرکتها و مالکیتهای صنعتی و معنوی (ماده ۴ تا ۱۸)
ماده ۴ ـ هر شرکت یا موسسهای که در منطقه ثبت شود و مرکز اصلی آن نیز در همان منطقه باشد شرکت ایرانی و ثبتشده در منطقه محسوب میشود.
- تبصره ۱ ـ از تاریخ اجرای این تصویبنامه هر شرکت یا موسسه خارجی برای اینکه بتواند بهوسیله شعبه یا نمایندگی در منطقه به فعالیتهای اقتصادی مبادرت نماید باید در کشور متبوع خود مطابق قوانین و مقررات جاری آن کشور ـ به تصدیق نمایندگی جمهوری اسلامی ایران در آن کشور ـ شرکت قانونی محسوب شود و در واحد ثبتی منطقه نیز به ثبت رسیده باشد.
- تبصره ۲ ـ هر شرکت یا موسسه خارجی که در تاریخ اجرای این تصویبنامه در منطقه بهوسیله شعبه یا نمایندگی به فعالیتهای اقتصادی اشتغال داشته باشد باید در ظرف سه ماه از تاریخ اجرای این تصویبنامه تقاضای ثبت نماید.
در غیر این صورت شرکت مذکور اعتبار قانونی نداشته و مؤسس آن در قبال اشخاص ثالث متضامنا مسئول جبران خسارت وارده خواهند بود.
ماده ۵ ـ انواع شرکتها و مؤسسات غیرتجاری مذکور در قانون تجارت و سایر قوانین ایران میتوانند در واحد ثبتی منطقه به ثبت برسند مشروط بر آنکه موضوع فعالیت آنها قانونی باشد. درهرحال تأسیس و فعالیت شرکتها تحت قوانین موضوعه امکانپذیر است.
ماده ۶ ـ تمامی اشخاص حقوقی که در مناطق آزاد فعالیت اقتصادی دارند موظفاند ظرف سه ماه از تاریخ اعلام واحد ثبتی وضعیت خود را با مفاد این تصویبنامه و دستورالعملهای اجرایی آن تطبیق دهند در غیر این صورت مرجع صالح به تقاضای سازمان از ادامه فعالیت اشخاص مذکور جلوگیری خواهد نمود.
دستورالعمل اجرایی این ماده توسط سازمان هر منطقه تهیه و به اجرا گذاشته میشود.
تبصره ـ سازمان ثبتاسناد و املاک کشور کلیه سوابق و مدارک مربوط به اشخاص حقوقی که قبل از تاریخ ایجاد واحد ثبتی منطقه در سایر نقاط کشور به ثبت رسیدهاند و بهموجب اساسنامه مربوط مرکز اصلی (اقامتگاه) آنها منطقه است و از سازمان مجوز فعالیت دریافت کردهاند بنا به تقاضای واحد ثبتی برای آن واحد ارسال میکند همچنین سازمان ثبتاسناد و املاک کشور بهمنظور پیشگیری از تعیین نامهای مشابه برای شرکتهای در حال ثبت با واحدهای ثبتی مناطق آزاد همکاری خواهند نمود.
ماده ۷ ـ ثبت شرکت و موسسه در مناطق آزاد با ارائه مدارک و اسناد زیر به واحد ثبتی منطقه به عمل خواهد آمد:
- اظهارنامه ثبت
- اساسنامه شرکت
- صورتجلسه مجمع عمومی مؤسسین
- صورتجلسه اولین جلسه هیئتمدیره
- گواهی بانکی از یکی از بانکهای منطقه مبنی بر تودیع حداقل ۳۵% سرمایه نقدی
- مجوز فعالیت در منطقه که توسط سازمان صادرشده باشد.
- تبصره ۱ ـ در مورد اشخاص حقوقی خارجی تهیه و ارائه اصل اختیارنامه نمایندگی مجوز تأسیس شعبه اشخاص مذکور در ایران که شرایط تنظیم و صدور آنها مطابق قوانین و مقررات کشور متبوع اشخاص حقوقی خارجی به تصدیق نمایندگی جمهوری اسلامی ایران در آن کشور رعایت شده باشد ضرورت دارد همچنین لازم است برای ثبت شعبه یا نمایندگی در ایران اشخاص حقوقی خارجی اظهارنامه ثبت شرکت و رونوشت مصدق سند ثبت شرکت در کشور متبوع را به زبان فارسی نیز ضمیمه نمایند.
- تبصره ۲ ـ کلیه اسناد و مدارک موضوع ماده ۸ این تصویبنامه توسط اشخاص حقوقی خارجی باید بهصورت رسمی به زبان فارسی نیز تسلیم شود.
- تبصره ۳ ـ در کلیه موارد پس از دریافت رسید حق الثبت اقدامات مربوط به ثبت و صدور گواهی مربوط صورت خواهد گرفت.
ماده ۸ ـ اظهارنامه ثبت شعب و نمایندگیهای اشخاص حقوقی خارجی علاوه بر قید تاریخ و امضا باید حاوی نکات زیر باشد
- نام کامل شرکت یا موسسه به زبان فارسی با علائم اختصاری و مشخصات آن.
- نوع شرکت یا موسسه و موضوع فعالیت آن.
- مرکز اصلی و اقامتگاه شرکت یا موسسه در خارج ایران.
- تابعیت شرکت یا موسسه.
- میزان سرمایه شرکت یا موسسه.
- آخرین بیلان مالی شرکت یا موسسه.
- مرجع ثبت شماره محل شهر و کشور و تاریخ ثبت شرکت یا موسسه در خارج ایران.
- فعالیت موردنظر شرکت یا موسسه جهت اشتغال در منطقه.
- سایر شعب و نمایندگیهای شرکت یا موسسه در ایران و اسامی مدیران هرکدام در صورت تأسیس.
- اقامتگاه شرکت یا موسسه جهت اشتغال در ایران و منطقه و تعیین افراد صلاحیتدار دریافتکننده ابلاغها و اخطاریهها.
- قبولی مدیر یا مدیران شعب و نمایندگیها ذیل مجوز تأسیس یا اختیارنامه نمایندگی موضوع تبصره ۱ ماده ۷ این تصویبنامه.
- نام و نام خانوادگی ، اقامتگاه مدیران یا ادارهکنندگان شرکت یا موسسه.
تبصره ـ نام و نام خانوادگی ، اقامتگاه و تابعیت وکیل همچنین نسخه اصلی یا رونوشت مصدق وکالتنامه درصورتیکه اظهارنامه و تقاضای ثبت بهوسیله وکیل دادهشده باشد تسلیم شود.
ماده ۹ ـ اشخاص حقوقی پس از ثبت دارای شخصیت حقوقی خواهند بود و بر اساس قوانین و مقررات حاکم در مناطق آزاد فعالیت مینمایند.
واحد ثبتی سازمان موظف است سندی مشعر بر ثبت اشخاص حقوقی یا شعبه نمایندگی آنها که ممهور به مهر واحد ثبتی است به تقاضاکننده ثبت بدهد.
ماده ۱۰ ـ اشخاص حقوقی مکلفاند بهمنظور ثبت هرگونه تغییرات در اساسنامه و ترکیب هیئتمدیره، بازرسان، صاحبان امضای مجاز کاهش یا افزایش سرمایه و انحلال شرکت یا موسسه ظرف یک هفته مراتب را بهصورت کتبی به واحد ثبتی منطقه اطلاع دهند.
عدم اطلاع بهموقع رافع مسئولیت مدیران اشخاص حقوقی مذکور نخواهد بود.
ماده ۱۱ ـ هر ذینفعی میتواند از مندرجات پروندههای ثبتی مربوط اطلاع یافته تقاضای دریافت رونوشت مصدق نماید.
ماده ۱۲ ـ واحد ثبتی موظف است مراتب تأسیس شرکت یا موسسه و تغییرات آن را حداکثر ظرف ۱۰ روز از تاریخ ثبت بهمنظور درج در روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران و روزنامه محلی به هزینه متقاضی به آن روزنامه اعلام نماید.
ماده ۱۳ ـ تقاضای ثبت علائم و اسامی تجاری ـ صنعتی و ثبت اختراعات و اشکال و ترسیمات صنعتی در منطقه بهموجب اظهارنامه صورت میگیرد و شرایط ثبت آن در واحد ثبتی طبق دستورالعمل اجرایی مصوب سازمان هر منطقه خواهد بود.
ماده ۱۴ ـ کلیه اشخاص حقیقی ایرانی که طبق قانون تجارت به امور بازرگانی در منطقه مبادرت دارند موظفاند نام خود یا مدیران خود را مطابق مقررات این تصویبنامه حداکثر ظرف سه ماه از تاریخ اعلام واحد ثبتی در دفتر ثبت تجارتی واحد ثبتی به ثبت برسانند.
ماده ۱۵ ـ ثبت اسامی اشخاص حقیقی ایرانی و خارجی در دفاتر ثبت با تنظیم و تسلیم سه نسخه اظهارنامه که حداکثر ظرف سه ماه از تاریخ اعلام واحد ثبتی انجام میگیرد و حاوی نکات زیر میباشد به عمل میاید.
- نام و نام خانوادگی بازرگان.
- تاریخ و محل تولد، شماره شناسنامه و محل صدور شناسنامه بازرگان تصویر اوراق شناسنامه برای اشخاص حقیقی ایرانی و گذرنامه برای اشخاص حقیقی خارجی.
- تابعیت اصلی و فعلی افراد مزبور در صورت تحصیل تابعیت دیگر و تاریخ و چگونگی اخذ تابعیت مزبور.
- تاریخ ورود به منطقه و شماره و محل صدور پروانه اقامت و محل اقامت اتباع خارجی.
- اقامتگاه قانونی اشخاص حقیقی.
- شماره ثبت منگنه و پلمپ دفاتر تجاری که بهموجب بند ۵ ماده ۳ این تصویبنامه بهعملآمده است.
- رشته فعالیت تجاری داخلی یا خارجی یا هر دو مورد.
- سایر مشخصات تجارتی بازرگانان ازجمله شماره ثبت علائم تجاری کتاب رمز تجارتی و غیره.
ماده ۱۶ ـ واحد ثبتی مکلف است پس از ثبت مفاد اظهارنامه در دفتر ثبت تجارتی ظرف حداکثر ده روز از تاریخ تسلیم یک نسخه امضاشده از اظهارنامه ثبت را ممهور به مهر واحد به اظهارکننده تسلیم نماید و نسخه دیگر را به واحد ذیربط در سازمان ارسال کند.
ماده ۱۷ ـ اظهارکننده موظف است ظرف مدت یک هفته هرگونه تغییراتی را در مفاد اظهارنامه طی اظهارنامه جدیدی که در سه نسخه تنظیم میشود تهیه و به واحد ثبتی سازمان تسلیم کند تا در دفتر ثبت تجارتی واحد ثبتی قید گردد.
ماده ۱۸ ـ اشخاص حقیقی و حقوقی که طبق مقررات این تصویبنامه اسم خود را ثبت مینمایند مکلفاند در سربرگ اوراق تجارتی و برگهای فروش و سفارش و هر نوع اسناد و مدارک تجارتی که به کار میبرند ضمن درج عنوان تجارتی شماره ثبت خود را نیز قید نمایند.
فصل چهارم ـ (سایر مقررات ماده ۱۹ تا ۲۲)
ماده ۱۹ ـ پلمپ دفاتر تجارتی اشخاص حقیقی و حقوقی طبق دستورالعملی که توسط سازمان مناطق آزاد تعیین میشود صورت گرفته و پس از امضای نماینده واحد ثبتی به مهر واحد مذکور ممهور خواهد شد.
ماده ۲۰ ـ هزینههای مربوط به ثبت شرکت موسسه و تغییرات آن همچنین ثبت علائم و اسامی تجاری و صنعتی و اختراعات و اشکال و ترسیمات صنعتی و نیز ثبت دفاتر تجارتی و پلمپ دفاتر تجارتی و غیر تجارتی بهموجب دستورالعملی که توسط سازمان هر منطقه تهیه میشود دریافت میگردد.
ماده ۲۱ ـ از ادامه فعالیت متخلفین از اجرای مفاد این تصویبنامه بنا به تقاضای سازمان توسط نیروی انتظامی منطقه جلوگیری به عمل خواهد آمد.
درهرصورت اینگونه اقدامات رافع مسئولیت مدیران شرکت یا موسسه و اشخاص حقیقی متخلف در قبال اشخاص ثالث نخواهد بود.
ماده ۲۲ ـ دستورالعملهای اجرایی این تصویبنامه و فرمهای چاپی مربوط توسط سازمان هر منطقه حداکثر ظرف یک ماه از تاریخ تصویب این تصویبنامه تهیه و به اجرا گذاشته خواهد شد.
ضوابط مناطق آزاد موضوعی بود که کارشناسان رسمی دادگستری به بررسی و شرح آن پرداختند.