رأی هیئت عمومی دیوان عدالت اداری شماره ه/۷۳/۴۷ ۱۹/۱۰/۱۳۷۳

رأی هیئت عمومی دیوان عدالت اداری
طبق ماده ۶۶ قانون خدمت وظیفه عمومی تهیه آئین‌نامه اجرائی قانون مزبور در موارد خاص مشترکا به عهده وزارتخانه‌های کشور، دفاع و سپاه و تصویب آن به هیئت دولت محول شده است. بنابراین وضع قاعده خاص درباره وضعیت خدمت وظیفه عمومی پرسنلی که پس از خاتمه آموزش و بعد از استقرار در واحد نظامی مرتکب فرار بیش از ۶ ماه از خدمت شوند با توجه به مراجع قانونی صلاحیت‌دار درزمینهٔ تهیه و تصویب مقررات اجرائی قانون مذکور از حدود اختیار ستاد مشترک سپاه پاسداران خارج است، وب دین جهت بند ۳ بخشنامه شماره ۱۶۱۷۴-۵/۴۰/س مورخ ۸/۱۰/۷۲ آن ستاد مستندابه قسمت دوم ماده ۲۵ قانون دیوان عدالت اداری، مصوب ۴/۱۱/۱۳۶۰ ابطال می‌شود.
رئیس هیئت عمومی دیوان عدالت اداری -اسماعیل فردوسی پور
* سابقه *
شماره ه/۷۳/۴۷ ۱۹/۱۰/۱۳۷۳
تاریخ ۱۹/۶/۷۳ شماره دادنامه ۶۷ کلاسه پرونده ۷۳/۴۷
مرجع رسیدگی: هیئت عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی: آقای محمود صفری.
طرف شکایت: ستاد مشترک سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران.
موضوع شکایت و خواسته: الغاء بند سوم بخشنامه ۱۶۱۷۴/۵/۴۰/س ۸/۱۰/۷۲٫
مقدمه: شاکی طی شکایت‌نامه تقدیمی اعلام داشته است: نظر به اینکه بند ۳ بخشنامه شماره ۱۶۱۷۴-۵/۴۰/س مورخ ۸/۱۰/۷۲ ستاد مشترک سپاه در خصوص تجدید دوره شدن پرسنل وظیفه‌ای که مرتکب فرار از خدمت بیش از ۶ ماه می‌گردند خلاف صریح مواد ۵۹ قانون خدمت نظام‌وظیفه مصوب سال ۶۳ و ۱۹۷ اصلاحی مصوب ۲۵/۴/۶۵ و ۲۲۰ آئین‌نامه اجرائی قانون خدمت وظیفه عمومی سال ۶۴ می‌باشد، لذا الغاء بند ۳ بخشنامه مزبور مورد استدعاست. رئیس ستاد مشترک سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در پاسخ به شکایت مذکور طی نامه شماره ۵۱۷/۵/۴/س ۱۰/۲/۷۳ اعلام داشته است هیچ‌گاه قانون‌گذار عمل لغو و بیهوده انجام نمی‌دهد و مواد مذکور صرفاً در مقام بیان فرار قبل وبعداز آموزش اولیه است. و راجع به تسری و شمول آن به فرارهای ثانویه در مدت خدمت ضرورت بیانی ننموده و سکوت در مقام بیان دلیل به رعدم شمول می‌باشد، زیرا استعمال عبارات موردنظر در متن قانون به‌طور مجاز مناسب با روش قانون‌نویسی نمی‌باشد. بدیهی است با توجه به‌عمد قانون‌گذار از ذکر عبارات قبل ویاپس از خاتمه آموزش اولیه در متن مواد مورد استناد دادستان محترم نظامی فارس صراحت عبارات باامعان نظر به اصول لفظیه ظهور بر فرار قبل و بعد از خاتمه آموزش بوده که اخص ازتسری آن در طول دوره ضرورت می‌باشد. با توجه به لزوم قاعده تفسیر مضیق نمودن قوانین جزائی، اصول حقوقی نیز ایجاب می‌نماید به‌قدر متیقن ونص قانون اکتفا شود. علی‌هذا بنا بر مدلول مستندات ابرازی طبق مفهوم مخالف مادتین ۱۹۷ و ۲۲۰ آئین‌نامه اجرائی اگر پرسنل وظیفه به‌محض انقضاء یا اتمام دوره آموزشی واستقراردرواحدهای نظامی مربوط مرتکب جرم فرار نگردند، به دلیل مقید بودن ماده به عبارات پایان دوره آموزش، مشمول مادتین ۱۹۷ و ۲۲۰ نخواهند شد و اعاده به خدمت آنان نیز موضوعیت و مستند قانونی ندارد. اعمال وتجویزماده ۱۹۷ آئین‌نامه اجرائی اصلاحی صرفاشامل آن دسته از پرسنل وظیفه‌ای که بعد از انقضاء دوره آموزش و قبل از معرفی و اعزام به واحدهای نظامی مرتکب فرار شده و محکومیت آنان قطعیت یافته است خواهد شد علی ای حال نظر به اینکه ماده ۱۹۵ آئین‌نامه اجرائی قانون خدمت وظیفه عمومی طبق رأی وحدت رویه شماره ۶۶/۳-۱۳/۵/۶۹ مغایر با مفهوم مخالف ماده ۵۹ قانون خدمت وظیفه عمومی از سوی آن مرجع محترم تشخیص و مبطل گردیده است، چگونگی و کیفیت اعمال ماده ۱۹۷ اصلاحی آئین‌نامه اجرائی با عنایت به وجوه تمایزو افتراق اساسی فرار بیش از ۶ ماه در مدت خدمت دوره ضرورت بطورعام و یکسان دانستن شرایط حاکم بر هردو فرار به‌طریق‌اولی مغایر با مفهوم مخالف ماده ۵۹ می‌باشد. پرسنلی که قریب به دو سال سابقه خدمت دارندو مرتکب فرارمی شوند وبر اساس برداشت ناصحیح و تحمیل محرومیت من غیر حق مجدداً بایستی خدمت خود را از ابتدا شروع نمایند، در این خصوص احساس نا عدالتی می‌نمایند و ازنظر سپاه نیز به‌هیچ‌وجه قابل‌قبول نمی‌باشد که ۲۳ ماه خدمت فردی را که با هزینه‌های کلان برای سازمان و خود فرد انجام‌شده با توجه به تبعات روحی و روانی که برای خانواده‌ها وجود خواهد داشت مجدداً مشکلات اجتماعی راتکرارنمائیم فلذا بخشنامه صادره از سوی ستاد مشترک نه‌تنها مغایرتی با قانون ندارد بلکه موافق باروح قانون و مصالح و متضمن اجرای دقیق قانون و عدالت می‌باشد.
هیئت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ فوق به ریاست حجت‌الاسلام‌والمسلمین اسماعیل فردوسی پور و با حضور روسای شعب دیوان تشکیل و پس از بحث و بررسی و انجام مشاوره با اکثریت آراء به شرح آتی مبادرت به صدور رأی می‌نماید.
مرجع: روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران
شنبه پانزدهم بهمن‌ماه ۱۳۷۳ سال پنجاهم – شماره ۱۴۵۴۴
۵
——————————————————
۱۶۱۷۴/۵/۴۰/س ۸/۱۰/۷۲
به: گیرندگان ذیل
از: س.م. سپاه – اد. ن. مع. قضائی و انضباطی
موضوع: فرار بیش از ۶ ماه پرسنل وظیفه
سلام‌علیکم,,,,
احتراماً موارد ذیل در خصوص فرار بیش از ۶ ماه پرسنل وظیفه ابلاغ می‌گردد:
۱) هرگاه پرسنل وظیفه در مدت آموزش اولیه یا پس از خاتمه آموزش قبل از استقرار در واحد نظامی مرتکب فرار بیش از ۶ ماه از خدمت شوند, بدون احتساب مدت قبلی خدمت دوره ضرورت را انجام خواهند داد (مشمول ماده ۵۹ قانون نظام‌وظیفه عمومی می‌گردند) و نسبت به تعقیب کیفری آنان طبق ماده ۱۹۴ آئین‌نامه اجرائی قانون نظام‌وظیفه عمومی اقدام می‌شود.
۲) هرگاه پرسنل وظیفه پس از خاتمه آموزش و قبل از استقرار در واحد نظامی مرتکب فرار بیش از ۶ ماه از خدمت شوند مدت خدمت قبلی آنان جزو خدمت دوره ضرورت محسوب نگردیده و برابر مقررات نسبت به تعقیب کیفری آنان اقدام خواهد شد.
(مشمول ماده ۱۹۷ آئین‌نامه اجرائی قانون خدمت وظیفه عمومی خواهند شد)
۳) هرگاه پرسنل وظیفه پس از خاتمه آموزش و بعد از اتقرار در واحد نظامی مرتکب فرار بیش از ۶ ماه از خدمت شوند تحت تعقیب در دادگاه نظامی قرار خواهند گرفت و مجازات قانونی خواهند شد اما مشمول اعاده خدمت نخواهند شد (مشمول ماده ۱۹۷ آئین‌نامه اجرائی قانون خدمت وظیفه عمومی نخواهند شد).