قانون ایمنی زیستی جمهوری اسلامی ایران توسط کارشناسان رسمی دادگستری در متن زیر آورده شده است.
جناب آقای دکتر محمود احمدینژاد
ریاست محترم جمهوری اسلامی ایران
در اجرا اصل یکصد و بیست و سوم (۱۲۳) قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران قانون ایمنی زیستی جمهوری اسلامی ایران که با عنوان طرح به مجلس شورای اسلامی تقدیم گردیده بود، با تصویب در جلسه علنی روز چهارشنبه مورخ ۱۳۸۸/۵/۷ و تأیید شورای محترم نگهبان به پیوست ابلاغ میگردد.
رئیس مجلس شورای اسلامی ـ علی لاریجانی
قانون ایمنی زیستی جمهوری اسلامی ایران که در جلسه علنی روز چهارشنبه مورخ هفتم مردادماه یک هزار و سیصد و هشتادوهشت مجلس شورای اسلامی تصویب و در تاریخ ۱۳۸۸/۵/۲۱ به تأیید شورای نگهبان رسیده و طی نامه شماره ۲۴۸۲۸/۲۶۶ مورخ ۱۳۸۸/۵/۲۶ مجلس شورای اسلامی واصل گردیده است، به پیوست جهت اجرا ابلاغ میگردد.
رئیسجمهور ـ محمود احمدینژاد
ماده ۱ ـ قانون ایمنی زیستی جمهوری اسلامی ایران
تعاریف:
منظور از اصطلاحات مندرج در این قانون، تعاریفی به شرح زیر خواهد بود:
۱ ـ ۱ ـ پروتکل:
پروتکل ایمنی زیستی کارتاهنا که در تاریخ ۱۳۸۲/۵/۲۹ به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده است.
۱ ـ ۲ ـ فناوری زیستی جدید:
به استناد تعریف مندرج در پروتکل ایمنی زیستی کارتاهنا، فناوری زیستی جدید عبارت است از اعمال:
- الف ـ روشهای آزمایشگاهی کار با اسیدهای نوکلئیک ازجمله اسید دیاکسیریبونوکلئیکاسید نوترکیب و انتقال مستقیم اسیدهای نوکلئیک به داخل سلولها یا اندامکها.
- ب ـ تلفیق سلولهایی که در یک خانواده طبقهبندی نمیشوند از طریق غلبه بر موانع تکثیر فیزیولوژیک طبیعی یا سطوح نوترکیبی که در روشهای سنتی انتخاب و تولیدمثل، مورداستفاده قرار نمیگیرند.
۱ ـ ۳ ـ ایمنی زیست:
مجموعهای از تدابیر، سیاستها، مقررات و روشهایی برای تضمین بهرهبرداری از فواید فناوری زیستی جدید و پیشگیری از آثار سوء احتمالی کاربرد این فناوری بر تنوع زیستی، سلامت انسان، دام، گیاه و محیطزیست میباشد.
۱ ـ ۴ ـ موجود زنده تغییریافته:
به معنای هرگونه موجود زندهای است که دارای ترکیب جدید مواد ژنتیکی است که از طریق استفاده از فناوری زیستی جدید به دست میآید.
۱ ـ ۵ ـ موجود زنده عبارت است از:
هر ماهیت زیستی که قابلیت تکثیر یا انتقال ماده ژنتیکی خود را داشته باشد از قبیل سازوارههای سترون، ویروسها و شبهویروسها.
۱ ـ ۶ ـ رهاسازی:
عبارت از اولین انتشار غیر محصور موجود زنده تغییر شکل یافته در محیطزیست طبیعی و کشاورزی بهمنظور تکثیر و یا تولید تجاری میباشد.
۱ ـ ۷ ـ آزمایش میدانی:
بررسی صرفاً علمی صفات مختلف موجود زنده تغییریافته در شرایط محصور و بدون امکان رهاسازی میباشد.
۱ ـ ۸ ـ انتشار ناخواسته:
هرگونه انتشار غیرعمدی موجود زنده تغییریافته ازجمله براثر حوادث غیرمترقبه است.
ماده ۲ ـ قانون ایمنی زیستی جمهوری اسلامی ایران
کلیه امور مربوط به تولید، رهاسازی، نقلوانتقال داخلی و فرامرزی، صادرات، واردات، عرضه، خرید، فروش، مصرف و استفاده از موجودات زنده تغییریافته ژنتیکی با رعایت مفاد این قانون مجاز است و دولت مکلف است تمهیدات لازم را برای انجام این امور از طریق بخشهای غیردولتی فراهم آورد.
ماده ۳ ـ قانون ایمنی زیستی جمهوری اسلامی ایران
بهمنظور:
- الف ـ سیاستگذاری، تعیین و تصویب راهبردها در عرصه ایمنی زیستی و نظارت بر اجرا آن مطابق با مفاد این قانون.
- ب ـ هماهنگی بین وظایف قانونی دستگاههای اجرائی ذیصلاح با مقررات موضوع این قانون.
- ج ـ تصویب آئیننامهها، دستورالعملها و ضوابط موضوع این قانون.
«شورای ملی ایمنی زیستی» متشکل از معاون اول رئیسجمهور، وزیر جهاد کشاورزی، رئیس سازمان حفاظت محیطزیست کشور، وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، یک نفر از اعضاء انجمنهای علمی ـ تخصصی فناوری زیستی جدید (تشکلهای مردمنهاد) با درجه دکتری به پیشنهاد این تشکلها و تأیید وزیر علوم، تحقیقات و فناوری و با حکم رئیسجمهور، یک نفر از اعضاء هیئتعلمی مرتبط با ایمنی زیستی دانشگاهها (حداقل دانشیار) به پیشنهاد وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و با حکم رئیسجمهور و یک نفر از اعضای کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی و یک نفر از اعضای کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی به انتخاب کمیسیونهای مذکور و بارأی مجلس بهعنوان ناظر تشکیل میگردد.
- تبصره ۱ ـ ریاست این شورا با معاون اول رئیسجمهور میباشد.
- تبصره ۲ ـ مدت مسؤولیت نمایندگان تشکلها و هیئتعلمی دانشگاهها چهار سال میباشد که برای دورههای بعد نیز قابل تمدید است.
- تبصره ۳ ـ دبیرخانه این شورا بدون توسعهسازمانی و با شرایط موجود در سازمان حفاظت محیطزیست مستقر میباشد.
- تبصره ۴ ـ مصوبات این شورا پس از تأیید رئیسجمهور جهت اجرا ابلاغ میگردد.
ماده ۴ ـ قانون ایمنی زیستی جمهوری اسلامی ایران
صدور، تمدید و لغو مجوز فعالیت در امور مرتبط با فناوری زیستی جدید با رعایت قوانین مربوط به هر دستگاه و ضوابط ایمنی زیستی موضوع ماده (۳) این قانون بر عهده دستگاههای اجرائی ذیصلاح به شرح ذیل میباشد:
- الف ـ وزارت جهاد کشاورزی در امور مرتبط با تولیدات بخش کشاورزی و منابع طبیعی.
- ب ـ وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در امور مرتبط با ایمنی و سلامت مواد غذایی، آرایشی، بهداشتی و مواد پزشکی.
- ج ـ سازمان حفاظت محیطزیست در امور مرتبط با حیاتوحش و بررسی ارزیابی مخاطرات زیستمحیطی بر مبنای مستندات علمی ارائهشده توسط متقاضی.
تبصره ـ صدور مجوز در قبال مستندات علمی ارزیابی مخاطرات احتمالی ارائهشده توسط اشخاص حقیقی و حقوقی اعم از دولتی و غیردولتی، در رهاسازی، واردات و صادرات و نقلوانتقال داخلی و فرامرزی کلیه موجودات زنده تغییر شکل یافته ژنتیکی موضوع این قانون با رعایت بند (ج) این ماده بر عهده دستگاههای اجرائی بندهای (الف و ب) این ماده میباشد.
ماده ۵ ـ قانون ایمنی زیستی جمهوری اسلامی ایران
نظر به اینکه:
- الف ـ مسؤولیت حفاظت از ذخایر ژنتیکی و بانک ژن در محدوده کلیه امور مربوط به کشاورزی، باغبانی، جنگل، مرتع، بیابان، شیلات، دام، طیور و زنبورداری و خوراک دام و طیور و بیماریهای مرتبط با این موارد بر عهده وزارت جهاد کشاورزی است.
- ب ـ مسؤولیت حفاظت از تنوع زیستی و ذخایر ژنتیکی آن در محدوده حیاتوحش، پارکهای ملی، مناطق حفاظتشده، مناطق شکارممنوع، رودخانهها، تالابها و دریاها بر عهده سازمان حفاظت محیطزیست کشور است.
- ج ـ مسؤولیت حفاظت از سلامت انسان و بررسی ارزیابی مخاطرات احتمالی موجودات زنده تغییرشکلیافتهای که به مصرف غذای انسان میرسد و همچنین مسؤولیت شناسایی و اتخاذ تدابیر لازم در مورد موجودات زندهای که بهطور مستقیم و غیرمستقیم برای انسان بیماریزا میباشد بر عهده وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی است.
کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی که بعد از انجام آزمایشات میدانی، قصد رهاسازی موجودات زنده تغییریافته ژنتیکی در محدودههای مسؤولیتی فوقالذکر رادارند، ضمن تهیه شناسنامه موجود زنده مزبور و رعایت مفاد بند (ج) ماده (۴) این قانون، موظف به اخذ مجوز از دستگاههای ذیصلاح یادشده میباشند.
دستگاههای اجرائی مذکور موظفاند پس از اخذ مستندات علمی مربوط به ارزیابی مخاطرات احتمالی انجامشده توسط متقاضی، حداکثر ظرف مدت سه ماه نظر مستدل و کتبی خود را مبنی بر موافقت و یا مخالفت اعلام نمایند.
تبصره ـ بهمنظور رسیدگی به اعتراض متقاضی نسبت به نظر دستگاههای اجرائی ذیصلاح و حل اختلافات و یا رسیدگی به شکایات احتمالی بین اشخاص و دستگاههای اجرائی ذیصلاح موضوع این قانون «کمیسیون سهنفره داوری» مرکب از متخصصان مرتبط با ایمنی زیستی (حداقل دانشیار) وزارتخانههای «بهداشت، درمان و آموزش پزشکی»، «جهاد کشاورزی» و «سازمان حفاظت محیطزیست» و با معرفی این دستگاهها و حکم «رئیس شورای ملی ایمنی زیستی» تشکیل میگردد.
ماده ۶ ـ قانون ایمنی زیستی جمهوری اسلامی ایران
درصورتیکه هریک از دستگاههای اجرائی ذیصلاح در خصوص اقدامات اشخاص حقیقی و یا حقوقی فعال درزمینهٔ فناوری زیستی جدید تخطی از مفاد این قانون مشاهده نمایند، مکلفاند ضمن تعلیق موقت مجوز شخص خاطی، مراتب را برای رسیدگی قضائی به مرجع ذیصلاح قضائی ارجاع نمایند.
مرجع قضائی موظف است این پروندهها را در فرصت ویژه و یا فوقالعاده رسیدگی نماید. در صورت تأیید تخلفات توسط مرجع قضائی، اگر تخلف، موجبات تضییع حقوق سایر اشخاص را فراهم نموده و یا خساراتی را به سایر اشخاص و یا زیستبوم وارد نموده باشد، شخص متخلف به جبران خسارات وارده محکومشده و در صورت تکرار برای بار دوم، علاوه بر جبران خسارت به پرداخت دو برابر خسارات وارده بهصورت جزای نقدی محکوم و کلیه مجوزهای صادره قبلی باطل و از فعالیتهای اجرائی وی ممانعت به عمل خواهد آمد.
ماده ۷ ـ قانون ایمنی زیستی جمهوری اسلامی ایران
کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی که قصد واردات، صادرات و یا حملونقل داخلی و فرامرزی موجودات زنده تغییریافته ژنتیکی موضوع این قانون رادارند، موظفاند:
- الف ـ اطلاعات موردنیاز و مستندات علمی ارزیابی مخاطرات احتمالی بر اساس مفاد پروتکل ایمنی زیستی کارتاهنا را به دستگاههای اجرائی مرتبط مندرج در ماده (۴) این قانون ارائه و مجوز لازم را دریافت نمایند.
- ب ـ شرایط لازم ازنظر بستهبندی و حملونقل و برچسبگذاری را رعایت نمایند. شرایط بستهبندی و برچسبگذاری و حملونقل داخلی و فرامرزی، توسط شورای ملی ایمنی زیستی ظرف شش ماه تهیه و پس از تأیید رئیسجمهور ابلاغ میگردد.
- ج ـ درصورتیکه موجود زنده تغییریافته برای مقاصد پژوهش در محدوده محصور باشد، ماهیت موضوع بهروشنی تعریف و نشانی و هویت گیرنده و فرستنده آن دقیقاً مشخصشده باشد.
ماده ۸ ـ قانون ایمنی زیستی جمهوری اسلامی ایران
اطلاعات و فعالیتهای اشخاص حقیقی و حقوقی متقاضی دریافت مجوز و یا دارای مجوز از دستگاه اجرائی ذیصلاح موضوع ماده (۴) این قانون بهجز موارد:
- الف: نام و آدرس متقاضی، توصیف کلی موجود یا موجودات زنده تغییریافته ژنتیکی
- ب: خلاصهای از ارزیابی مخاطرات احتمالی
- ج: تمامی روشها و طرحهای پایش و ارزیابی موجود زنده تغییریافته ژنتیکی و روشهای مربوط به پاسخگویی در موارد اضطراری،
- د: هدف و محل ورود و چگونگی رهاسازی (محل و میزان رهاسازی) محرمانه تلقی میگردد و مشمول قانون مالکیت معنوی بوده و هیچ شخص حقیقی و حقوقی اعم از دولتی و غیردولتی حق افشاء و یا بهرهبرداری غیرمجاز از نتایج حاصل از پژوهشها و موجودات زنده تغییریافته را ندارد. مرتکب بر اساس رأی مرجع صلاحیتدار قضائی به جبران ضرر و زیان وارده محکوم میشود در صورت بروز شرایط اضطراری، شرایط این ماده تابع مفاد ماده (۱۷) مندرج در پروتکل میباشد.
ماده ۹ ـ قانون ایمنی زیستی جمهوری اسلامی ایران
اشخاص حقیقی یا حقوقی به هنگام تقدیم درخواست به دستگاه اجرائی ذیصلاح برای دریافت مجوزها، باید برای حفاظت از محیطزیست، تنوع زیستی، سلامت انسان، دام و گیاه یک طرح اضطراری مکتوب شامل اقدامات فوریتی و سایر خدمات برای مقابله با شرایط ایجادشده از انتشار ناخواسته تهیه و به دستگاه اجرائی ذیصلاح مربوطه ارائه نمایند.
همچنین متقاضی موظف است اطلاعات جدید بهدستآمده در خصوص موضوع مجوز خود را در اسرع وقت به دستگاه اجرائی ذیصلاح جهت ثبت در بانک اطلاعاتی مربوط تحویل دهد.
تبصره ـ در صورت بروز شرایط اضطراری ناشی از بروز حوادث غیرمترقبه و یا انتشار ناخواسته موجودات زنده تغییریافته ژنتیکی، دستگاه اجرائی ذیصلاح مجاز است ضمن اعلام رسمی به دارنده مجوز، بخشی از اطلاعات محرمانه موردنیاز را از وضعیت طبقهبندی خارج و حسب مورد در اختیار دستگاههای اجرائی دیگر بهمنظور اقدامات لازم قرار دهد. در این صورت شخص دارای مجوز حق هیچگونه ادعایی را نخواهد داشت.
ماده ۱۰ ـ قانون ایمنی زیستی جمهوری اسلامی ایران
پژوهشهای آزمایشگاهی و گلخانهای موجودات زنده تغییریافته ژنتیکی و همچنین امور مربوط به دارو و فرآوردههای مرتبط که مصارف انسانی دارد، از شمول مفاد این قانون مستثنا میباشد.
ماده ۱۱ ـ قانون ایمنی زیستی جمهوری اسلامی ایران
مرجع (کانون ملی) موضوع ماده (۱۹) پروتکل، وزارت جهاد کشاورزی تعیین میشود.
قانون فوق مشتمل بر یازده ماده و هفت تبصره در جلسه علنی روز چهارشنبه مورخ هفتم مردادماه یک هزار و سیصد و هشتادوهشت مجلس شورای اسلامی تصویب و در تاریخ ۱۳۸۸/۵/۲۱ به تأیید شورای نگهبان رسید.
رئیس مجلس شورای اسلامی ـ علی لاریجانی
- عنوان : قانون ایمنی زیستی جمهوری اسلامی ایران
- گردآوریشده توسط : گروه کارشناسان رسمی دادگستری
دیدگاهتان را بنویسید