آییننامه اجرایی قانون جلوگیری از خرد شدن اراضی کشاورزی و ایجاد قطعات مناسب فنی و اقتصادی (وزارت جهاد کشاورزی) توسط کارشناسان رسمی دادگستری در متن زیر آورده شده است.
مقدمه
وزیران عـضو کمیسیون امور زیربنایی، صنعت و محیطزیست در جلـسه مورخ ۱۳۸۸/۲/۲۰ بنا به پیشنهاد شماره ۱۹۸۹۹/۰۲۰ مورخ ۱۳۸۷/۶/۱۳ وزارت جهاد کشاورزی و به استناد مواد (۱) و (۶) قانون جلوگیری از خرد شدن اراضی کشاورزی و قطعات مناسب فنی و اقتصادی ـ مصوب ۱۳۸۵ ـ و با رعایت تصویبنامه شماره ۱۶۴۰۸۲/ت ۳۷۳ هـ مورخ ۱۳۸۶/۱۰/۱۰ آییننامه اجرایی قانون یادشده را به شرح زیر تصویب نمودند:
آییننامه اجرایی قانون جلوگیری از خرد شدن اراضی کشاورزی و ایجاد قطعات مناسب فنی و اقتصادی ـ مصوب ۱۳۸۵
ماده ۱ ـ آییننامه اجرایی قانون جلوگیری از خرد شدن اراضی کشاورزی
در این آییننامه واژهها و اصطلاحات زیر در معانی مربوط به کار میروند:
- الف ـ قانون: قانون جلوگیری از خرد شدن اراضی کشاورزی و ایجاد قطعات مناسب فنی، اقتصادی ـ مصوب ۱۳۸۵ ـ.
- ب ـ اراضی کشاورزی: زمینهای موضوع ماده (۱) قانون.
- ج ـ حدنصاب فنی و اقتصادی: بخشی از اراضی کشاورزی برحسب هکتار که مطابق جداول پیوست که تأییدشده به مهر «پیوست تصویبنامه هیئتوزیران» میباشد و با توجه به شرایط اقلیمی، الگوی کشت منطقه، ضوابط مکانیزاسیون، کمیت و کیفیت منابع آبوخاک، بهرهوری مناسب از عوامل تولید میسر باشد و درآمد ناشی از تولیدات آن طی یک سال زراعی بتواند ضمن تأمین هزینههای تولید و سرمایهگذاری، هزینههای یک خانوار روستایی را در حد متعارف تأمین نماید.
- د ـ خرد شدن اراضی کشاورزی: تفکیک، تقسیم، افراز و اقداماتی که منجر به کوچک شدن اراضی کشاورزی از حدنصاب تعیینشده شود.
- هـ ـ تفکیک: عبارت است از تقسیم مال غیرمنقول به قطعات کوچکتر.
- و ـ افراز: عبارت است از جدا کردن سهم مشاع شریک یا شرکاء و یا تقسیم مال غیرمنقول مشاع بین شرکاء به نسبت سهم آنها.
- ز ـ تقسیم: تفکیک و افراز و غیر آن.
- ح ـ تجمیع و یکپارچهسازی: ساماندهی قطعات پراکنده خرد و کمتر از حدنصاب فنی، اقتصادی اراضی کشاورزی از طریق خریدوفروش، مبادله یا معاوضه با قطعات مجاور یا تغییر شیوه نظام بهرهبرداری بهمنظور رساندن آنها به حدنصاب موردنظر قانون توسط مالک یا مالکین.
ماده ۲ ـ آییننامه اجرایی قانون جلوگیری از خرد شدن اراضی کشاورزی
تفکیک، افراز و خرد شدن اراضی کشاورزی به قطعات کمتر از حدنصاب موضوعبند «ج» ماده (۱) آییننامه ممنوع است.
ادارات ثبتاسناد و املاک و دفاتر اسناد رسمی و سایر مراجع مربوط موظفاند در هنگام تفکیک، افراز و تقسیم اراضی کشاورزی، در مورد حدنصاب فنی، اقتصادی اراضی مزبور با مکاتبه و ارائه نقشه دقیق زمین (به مقیاس مناسب و حداقل یک پنجهزارم) از مدیریت جهاد کشاورزی و در خصوص ملی و دولتی نبودن اراضی از اداره منابع طبیعی شهرستان استعلام نمایند.
صدور اسناد تفکیکی و افرازی مشروط به اینکه اراضی ملی و دولتی نبوده و نیز هیچیک از قطعات، کمتر از حدنصاب فنی و اقتصادی نباشد بلامانع است.
- تبصره ۱ـ تفکـیک اراضی واقع در قطبهای کشاورزی، موضوع قانون گسـترش کشاورزی در قطبهای کشاورزی ـ مصوب ۱۳۵۴ ـ بر اساس قانون یادشده و آییننامه اجرایی آن خواهد بود.
- تبصره ۲ ـ در صورت تقاضای مالک یا مالکین، صدور سند و نقلوانتقال اسناد اراضی کشاورزی یادشده بهصورت مشاعی (بدون تفکیک و افراز) بلامانع است.
- تبصره ۳ ـ اسناد مالکیت رسمی که بدون رعایت حدنصابهای تعیینشده موضوعبند «ج» ماده (۱) و برخلاف ماده (۲) قانون صادرشده باشد فاقد اعتبار خواهد بود. مدیریت جهاد کشاورزی بهمحض اطلاع موظف است مراتب را برای ابطال سند مالکیت صادره به مراجع صالحه قضایی اعلام نماید. متخلفین در چارچوب قوانین و مقررات مربوط تحت پیگرد قانونی قرار میگیرند.
ماده ۳ ـ آییننامه اجرایی قانون جلوگیری از خرد شدن اراضی کشاورزی
وزارت جهاد کشاورزی موظف است اعتبارات موردنیاز بهمنظور اعطای یارانههای حمایتی و تسهیلات و امتیازات موضوع ماده (۳) قانون ازجمله ساخت زیربناهای تولید، تجهیز و نوسازی اراضی، جادههای دسترسی بین مزارع، کانالهای (۳) و (۴)، زهکشی، برقی کردن چاهها و نصب کنتور اندازهگیری و شبکه آبیاری نوین به مالکین اراضی کشاورزی که در اجرای قانون و این آییننامه بهصورت یکپارچه درآمده و اراضی آنها حائز حداقل نصاب تعیینشده باشد را در بودجه سنواتی پیشنهاد نماید.
کمیته موضوع ماده (۳۰) قانون برنامهوبودجه در صورت امکان صد درصد اعتبارات یادشده را به وزارت مذکور تخصیص دهد.
تبصره ـ نحوه پرداخت یارانههای حمایتی و اعطای تسهیلات مربوط به اجرای عملیات زیربنایی (تجهیز و نوسازی و مانند آن) موضوع قانون به بهرهبردارانی که قطعات پراکنده آنها تجمیع و یکپارچهسازی شده و اراضی آنها به حدنصابهای مقرر رسیده است مطابق دستورالعملی خواهد بود که توسط وزارت جهاد کشاورزی ابلاغ میگردد.
ماده ۴ ـ آییننامه اجرایی قانون جلوگیری از خرد شدن اراضی کشاورزی
در اجرای ماده (۳) قانون، وزارت نیرو موظف است با هماهنگی وزارت جهاد کشاورزی در مناطقی که دارای اراضی آبی است و برای اشخاصی که اقـدام به یکپارچهسازی اراضی موضوع این آییننامه میکنند اعتبارات موردنیاز را جهت تأمین آب و احداث شبکههای آبیاری و زهکشی پیشبینی و در بودجه سنواتی پیشنهاد نماید.
کمیته موضوع ماده (۳۰) قانون برنامهوبودجه در صورت امکان صد درصد اعتبارات یادشده را به وزارت مذکور تخصیص دهد.طرحهای مذکور با عنایت به ملاک مقرر دربند (۱) ماده (۱) قانون برنامهوبودجه ـ مصوب ۱۳۵۱ ـ ازجمله طرحهای غیرانتفاعی محسوب میگردد.
تبصره ـ مالکین و بهرهبرداران مشمول این ماده به مدت حداکثر ده سال از پرداخت آببها و حقا به معاف میباشند.
وزارتخانههای جهاد کشاورزی و نیرو موظفاند با هماهنگی معاونت برنامهریزی و نظارت راهبردی رئیسجمهور اعتبارات لازم را به این منظور در بودجههای سنواتی وزارت نیرو پیشبینی نمایند. کمیته تخصیص اعتبار موضوع ماده (۳۰) قانون برنامهوبودجه در صورت امکان صد درصد اعتبارات یادشده را به وزارت مذکور تخصیص دهد.
ماده ۵ ـ آییننامه اجرایی قانون جلوگیری از خرد شدن اراضی کشاورزی
وزارت جهاد کشاورزی موظف است نسبت به پرداخت تمامی حق بیمه آن دسته از بیمهگذارانی که پس از تجمیع و یکپارچهسازی اراضی کشاورزی کوچک و پراکنده تا حدنصابهای فنی، اقتصادی اقدام مینمایند، نسبت به بیمه محصولات مشمول بیمه از طریق صندوق بیمه محصولات کشاورزی و از محل اعتبارات موضوع ماده (۴) این آییننامه برای حداکثر پنج سال از تاریخ تجمیع اقدام نماید.
ماده ۶ ـ آییننامه اجرایی قانون جلوگیری از خرد شدن اراضی کشاورزی
کلیه اشخاصی که قصد تجمیع و یکپارچهسازی اراضی خود رادارند باید به مدیریت جهاد کشاورزی ذیربط مراجعه و درخواست خود را همراه با مدارک مثبته مالکیت تسلیم نمایند. مدیریت یادشده ظرف یک ماه بررسی لازم را معمول و در صورت وجود شرایط لازم نظر موافق را به اداره ثبتاسناد و املاک محل اعلام نماید تا حداکثر ظرف سه ماه نسبت به صدور سند با رعایت ماده (۴) قانون اقدام شود.
ماده ۷ ـ آییننامه اجرایی قانون جلوگیری از خرد شدن اراضی کشاورزی
به کلیه مالکین اعم از حقوقی و حقیقی در صورت خرید اراضی کشاورزی پراکنده و یکپارچه نمودن آن در حدنصاب فنی، اقتصادی و بیشتر از آن بهشرط حفظ کاربری اراضی کشاورزی، از طریق بانکها و مؤسسات اعتباری مالی، تسهیلات قرضالحسنه و یا تسهیلات دهساله با حداقل نرخ بهره بخش کشاورزی زمان دریافت تسهیلات و به میزان قیمت کارشناسی روز اراضی مورد معامله اعطا میگردد.
- تبصره ۱ ـ وزارت جهاد کشاورزی موظف است نسبت به پیشبینی اعتبارات لازم در بودجههای سنواتی بهمنظور پرداخت مبالغ مذکور از طریق بانکهای عامل اقدام نماید. مراجع ذیربط نیز در صورت امکان موظف به تأمین مبالغ یادشده میباشند.
- تبصره ۲ ـ پرداخت تسهیلات قرضالحسنه مشروط به رعایت دستورالعملهای یکپارچهسازی و تعهد اشخاص ذیربط مبنی بر رعایت الگوی کشت موردنیاز منطقه به مدت (۱۰) سال با تشخیص و تأیید مدیریت جهاد کشاورزی شهرستان میباشد. ضمانت اجراهای لازم ازلحاظ شکلی و ماهیتی در دستورالعملهای مربوط تدوین خواهد شد.
- تبصره ۳ ـ وزارت جهاد کشاورزی موظف است با همکاری سازمان ثبتاسناد و املاک کشور نسبت به ایجاد بانک اطلاعاتی هوشمند برای تهیه شناسنامه و ثبت و ضبط آمار و اطلاعات اراضی مالکین که در راستای قانون، قطعات پراکنده خود را تجمیع و اقدام به یکپارچهسازی مینمایند و اراضی آنها به حدنصاب مقرر رسیده اقدام نماید.
ماده ۸ ـ آییننامه اجرایی قانون جلوگیری از خرد شدن اراضی کشاورزی
بانکها و مؤسسات اعتباری کشور موظفاند قدرالسهم مشاع مالکین را در اسناد مشاعی اراضی کشاورزی بهعنوان وثیقه و تضمین به نسبت سهم مشاع از قیمت کل مشاع، موردپذیرش قرار دهند و دفاتر اسناد رسمی موظفاند بنا به درخواست بانکها و مؤسسات مذکور به نسبت سهم اسناد مشاع برای ضمانت و توهین در دفاتر ثبت اقدام نمایند.
ماده ۹ ـ آییننامه اجرایی قانون جلوگیری از خرد شدن اراضی کشاورزی
وزارت جهاد کشاورزی موظف است با هماهنگی سازمان ثبتاسناد و املاک کشور با اطلاعرسانی از طریق رسانههای عمومی و نشر آگهی در روزنامههای کثیرالانتشار، زمینه اجرای صحیح و مطلوب قانون و این آییننامه را فراهم نماید.
ماده ۱۰ ـ آییننامه اجرایی قانون جلوگیری از خرد شدن اراضی کشاورزی
دستورالعملهای لازم برای اجرای مواد این آییننامه توسط وزارت جهاد کشاورزی حسب مورد با همکاری سازمان ثبتاسناد و املاک کشور و سایر دستگاههای اجرایی تهیه و ابلاغ خواهد شد.
این تصـویبنامه در تاریخ ۱۳۸۸/۷/۱۱ به تأیید مقام محترم ریاست جمهوری رسیده است.
معاون اول رئیسجمهور ـ محمدرضا رحیمی
جدول شماره ۱
حد فنی اقتصادی اراضی و باغی به تفکیک استان و آبی و دیم برحسب هکتار
ردیف استان زراعی و آیش باغ و قلمستان
آبی دیم آبی دیم
۱ آذربایجان شرقی ۱۰ ۲۵ ۵ ۱۰
۲ اردبیل ۱۰ ۲۰ ۵ ۱۰
۳ اصفهان ۱۰ ۲۵ ۵ ۱۰
۴ خوزستان ۱۰ ۲۵ ۵ ۱۰
۵ زنجان ۱۰ ۲۵ ۵ ۱۰
۶ سیستان و بلوچستان ۱۰ ۲۵ ۵ ۱۰
۷ فارس ۱۰ ۲۵ ۵ ۱۰
۸ قزوین ۱۰ ۲۵ ۵ ۱۰
۹ قم ۱۰ ۱۵ ۵ ۱۰
۱۰ کهکیلویه و بویراحمد ۱۰ ۲۰ ۵ ۱۰
۱۱ گلستان ۱۰ ۲۰ ۵ ۱۰
۱۲ لرستان ۱۰ ۲۰ ۵ ۱۰
۱۳ آذربایجان غربی ۵/۷ ۲۵ ۵ ۱۰
۱۴ ایلام ۵/۷ ۲۵ ۵ ۱۰
۱۵ بوشهر ۵/۷ ۱۵ ۵ ۱۰
ردیف استان زراعی و آیش باغ و قلمستان
آبی دیم آبی دیم
۱۶ کرمان ۵/۷ ۲۵ ۵/۲ ۵
۱۷ همدان ۵/۷ ۲۰ ۵ ۱۰
۱۸ تهران ۵ ۱۵ ۵/۲ ۵
۱۹ چهارمحال و بختیاری ۵ ۲۰ ۵/۲ ۵
۲۰ خراسان رضوی ۵ ۲۰ ۵/۲ ۵
۲۱ خراسان شمالی ۵ ۲۵ ۵/۲ ۵
۲۲ خراسان جنوبی ۵ ۱۵ ۵/۲ ۵
۲۳ سمنان ۵ ۲۰ ۵/۲ ۵
۲۴ کردستان ۵ ۲۰ ۵/۲ ۵
۲۵ کرمانشاه ۵ ۲۰ ۵/۲ ۵
۲۶ گیلان ۴ ۱۰ ۵/۲ ۵
۲۷ مازندران ۴ ۱۰ ۵/۲ ۵
۲۸ مرکزی ۵ ۲۰ ۵/۲ ۵
۲۹ هرمزگان ۵ ۱۵ ۵/۲ ۵
۳۰ یزد ۵ ۲۵ ۵/۲ ۵
جدول شماره ۲
حد فنی اقتصادی اراضی و باغی در قالب نظامهای بهرهبرداری به تفکیک استان (برحسب هکتار)
ردیف استان تعاونی تولید سهامی زراعی کشت و صنعت
زراعی باغی زراعی باغی زراعی باغی
۱ آذربایجان شرقی ۱۰۰۰ ۵۰۰ ۱۲۰۰ ۶۰۰ ۶۰۰ ۳۰۰
۲ اردبیل ۱۰۰۰ ۵۰۰ ۱۲۰۰ ۶۰۰ ۶۰۰ ۳۰۰
۳ اصفهان ۱۰۰۰ ۵۰۰ ۱۲۰۰ ۶۰۰ ۶۰۰ ۳۰۰
۴ خوزستان ۱۰۰۰ ۵۰۰ ۱۲۰۰ ۶۰۰ ۶۰۰ ۳۰۰
۵ زنجان ۱۰۰۰ ۵۰۰ ۱۲۰۰ ۶۰۰ ۶۰۰ ۳۰۰
۶ سیستان و بلوچستان ۱۰۰۰ ۵۰۰ ۱۲۰۰ ۶۰۰ ۶۰۰ ۳۰۰
۷ فارس ۱۰۰۰ ۵۰۰ ۱۲۰۰ ۶۰۰ ۶۰۰ ۳۰۰
۸ قزوین ۱۰۰۰ ۵۰۰ ۱۲۰۰ ۶۰۰ ۶۰۰ ۳۰۰
۹ قم ۱۰۰۰ ۵۰۰ ۱۲۰۰ ۶۰۰ ۶۰۰ ۳۰۰
۱۰ کهگیلویه و بویراحمد ۱۰۰۰ ۵۰۰ ۱۲۰۰ ۶۰۰ ۶۰۰ ۳۰۰
۱۱ گلستان ۱۰۰۰ ۵۰۰ ۱۲۰۰ ۶۰۰ ۶۰۰ ۳۰۰
۱۲ لرستان ۱۰۰۰ ۵۰۰ ۱۲۰۰ ۶۰۰ ۶۰۰ ۳۰۰
۱۳ آذربایجان غربی ۷۵۰ ۳۵۰ ۹۰۰ ۴۵۰ ۴۵۰ ۲۵۰
۱۴ ایلام ۷۵۰ ۳۵۰ ۹۰۰ ۴۵۰ ۴۵۰ ۲۵۰
۱۵ بوشهر ۷۵۰ ۳۵۰ ۹۰۰ ۴۵۰ ۴۵۰ ۲۵۰
۱۶ کرمان ۷۵۰ ۳۵۰ ۹۰۰ ۴۵۰ ۴۵۰ ۲۵۰
۱۷ همدان ۷۵۰ ۳۵۰ ۹۰۰ ۴۵۰ ۴۵۰ ۲۵۰
۱۸ تهران ۵۰۰ ۲۵۰ ۶۰۰ ۳۰۰ ۳۰۰ ۱۵۰
۱۹ چهارمحال و بختیاری ۵۰۰ ۲۵۰ ۶۰۰ ۳۰۰ ۳۰۰ ۱۵۰
۲۰ خراسان رضوی ۵۰۰ ۲۵۰ ۶۰۰ ۳۰۰ ۳۰۰ ۱۵۰
۲۱ خراسان شمالی ۵۰۰ ۲۵۰ ۶۰۰ ۳۰۰ ۳۰۰ ۱۵۰
۲۲ خراسان جنوبی ۵۰۰ ۲۵۰ ۶۰۰ ۳۰۰ ۳۰۰ ۱۵۰
۲۳ سمنان ۵۰۰ ۲۵۰ ۶۰۰ ۳۰۰ ۳۰۰ ۱۵۰
۲۴ کردستان ۵۰۰ ۲۵۰ ۶۰۰ ۳۰۰ ۳۰۰ ۱۵۰
۲۵ کرمانشاه ۵۰۰ ۲۵۰ ۶۰۰ ۳۰۰ ۳۰۰ ۱۵۰
۲۶ مرکزی ۵۰۰ ۲۵۰ ۶۰۰ ۳۰۰ ۳۰۰ ۱۵۰
۲۷ هرمزگان ۵۰۰ ۲۵۰ ۶۰۰ ۳۰۰ ۳۰۰ ۱۵۰
۲۸ یزد ۵۰۰ ۲۵۰ ۶۰۰ ــ ۳۰۰ ۱۵۰
ردیف استان تعاونی تولید سهامی زراعی کشت و صنعت
زراعی باغی زراعی باغی زراعی باغی
۲۹ گیلان ۲۰۰ ــ ۴۰۰ ــ ۱۰۰ ــ
۳۰ مازندران ۲۰۰ ــ ۴۰۰ ــ ۱۰۰ ــ
متن فوق آییننامه اجرایی قانون جلوگیری از خرد شدن اراضی کشاورزی و ایجاد قطعات مناسب فنی و اقتصادی را شرح میداد که توسط کارشناسان رسمی دادگستری گردآوریشده بود.