دستورالعمل اصلاحی ضوابط واگذاری اراضی منابع ملی و دولتی برای طرح‌های کشاورزی و غیر کشاورزی توسط کارشناسان رسمی دادگستری به‌طور کامل شرح داده می‌شود.
روسای محترم سازمان جهاد کشاورزی استان‌ها
پیرو ابلاغیه شماره ۱۱۵۱۵/۰۲۰ مورخ ۱۳۸۵/۴/۱۹ به استناد اختیارات حاصله از مواد ۳۱ و ۳۲ آیین‌نامه اجرایی لایحه قانونی اصلاح لایحه قانونی واگذاری و احیاء اراضی مصوب ۱۳۵۹/۲/۳۱ شورای انقلاب و مواد ۷۵ و ۸۴ قانون وصول برخی از درآمدهای دولت مصوب ۱۳۷۳/۱۲/۲۸ مجلس شورای اسلامی و ماده ۱۰۸ قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، تنفیذ شده در ماده ۲۰ قانون برنامه چهارم توسعه و ماده ۷۰ قانون اخیرالذکر، به پیوست دستورالعمل اصلاحی ضوابط واگذاری اراضی منابع ملی و دولتی برای طرح‌های کشاورزی و غیر کشاورزی مشتمل بر ۵ فصل و ۴۱ ماده و ۴۲ تبصره به‌ضمیمه نمونه قراردادها و مستندات مربوطه برای اجرا ابلاغ و کلیه دستورالعمل‌ها، بخشنامه‌ها و ضوابط و مقررات مغایر با دستورالعمل مذکور ملغی الاثر اعلام می‌گردد.
نظارت بر حُسن اجرای این دستورالعمل حسب مورد در استان به عهده رئیس سازمان جهاد کشاورزی و در مرکز به عهده رئیس سازمان امور اراضی می‌باشد. مقتضی است وصول آن را به سازمان امور اراضی اعلام نمایید.
فصل اول – «تعاریف»
ماده ۱ ـ دستورالعمل اصلاحی ضوابط واگذاری اراضی منابع ملی و دولتی برای طرح‌های کشاورزی و غیر کشاورزی
در این دستورالعمل تعاریف ذیل در معانی مربوط به کار می‌رود:
- جنگل یا مرتع یا بیشه طبیعی: مجتمعی متشکل از عرصه و هوائی و مرکب از موجودات از منشأ نباتی (مانند درخت، درختچه، نهال، علوفه، علف و خزه) و حیوانی صرف‌نظر از درجه تکامل به‌نحوی‌که دست بشر در ایجاد و تکامل آن دخیل نبوده است.
- نهالستان‌ها: جنگل‌های دست کاشت عمومی که توسط دولت ایجادشده باشد.
- مراتع: اعم است از مشجر و غیر مشجر.
مرتع مشجر: اگر مرتع دارای درختان جنگلی خودرو باشد مرتع مشجر نامیده می‌شود مشروط به آنکه حجم درختان موجود در هر هکتار در شمال از حوزه آستارا تا حوزه گلیداغی بیش از ۵۰ مترمکعب و در سایر مراتع ایران بیش از ۲۰ مترمکعب باشد.
مرتع غیر مشجر: زمینی است اعم از کوه و دامنه یا زمین مسطح که در فصل چرا دارای پوششی از نباتات علوفه‌ای خودرو بوده و با توجه به سابقه چرا عرفاً مرتع شناخته شود. اراضی که آیش زراعت‌اند ولو آنکه دارای پوشش نباتات علوفه‌ای خودرو باشند مشمول تعریف مرتع نیستند. - طرح مرتع‌داری: مجموعه اقداماتی که به‌منظور اعمال مدیریت مراتع باهدف حفظ، احیاء، توسعه و بهره‌برداری صحیح در محدوده‌های معینی از مراتع کشور توسط سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور تدوین و تصویب می‌شود و برای اجرا در چارچوب قوانین موجود به مجریان واگذار می‌گردد.
- اراضی مستحدثه: زمین‌هایی است که درنتیجه پس‌روی آب دریاها، دریاچه‌ها، و تغییر بستر رودخانه‌ها یا خشک شدن تالاب‌ها ایجادشده باشد.
- اراضی ساحلی: زمین‌هایی است که در مجاورت حریم دریا و دریاچه و یا اراضی مستحدثه قرار دارد.
- اراضی دولتی: اعم از ثبت‌شده و ثبت‌نشده دایر و بایر عبارت است از اراضی موات و اراضی که به نحوی از انحاء به دولت منتقل‌شده باشد اعم از طریق اصلاحات ارضی، خالصه، مجهول‌المالک و غیره، و نیز اراضی متعلق به دولت که در اختیار اشخاص حقیقی و حقوقی و یا مؤسسات دولتی قرار دارد و به علت عدم استفاده و یا عدم اجرا مفاد قرارداد به دولت برگردانده شده است.
- اراضی بزرگ با مقیاس اقتصادی: مقدار زمین مستعد با آب قابل تأمین و قابل‌استفاده‌ای که دارای توجیه اقتصادی می‌باشد و جهت تولید انبوه بر اساس ضوابط مقرر در آیین‌نامه اجرایی ماده ۱۰۸ قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی واگذار می‌گردد.
- نیروهای متخصص: فارغ‌التحصیلان آموزشگاه‌ها، هنرستان‌ها، آموزشکده‌ها و دانشکده‌های کشاورزی و منابع طبیعی، دامپزشکی و امور آب، دام و آبزیان می‌باشند. جوانان روستایی فاقد شغل و بی زمین و کم زمین دارای مدرک تحصیلی دیپلم و پائین تر پس از طی دوره‌های آموزشی و کسب مهارت در امور کشاورزی نیز متخصص تلقی شده و در اولویت قرار می‌گیرند.
- اراضی قابل تخصیص: اراضی منابع ملی و دولتی که برابر «دستورالعمل ضوابط و شرایط شناسایی، استعدادیابی، تعیین کاربری و تخصیص اراضی» مشخص‌شده و قابل تخصیص و واگذاری خواهد بود.
- کارآفرینان: کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی که هدف موضوع فعالیت‌های آن‌ها ایجاد فرصت‌های شغلی و تجهیز منابع بالقوه برای تولید در بخش کشاورزی بوده و دارای توانائی لازم در امور طرح‌های تولیدی می‌باشند.
- احیاء و تبدیل به احسن: عبارت است از عملیات اجرایی موردنیاز طرح‌های مختلف طرح‌های تولیدی می‌باشند.
- شروع بهره‌برداری: زمانی که عملیات اجرایی طرح و تبدیل به احسن مطابق مندرجات طرح مصوب تولیدی خاتمه یافته و مورد تائید مرجع واگذاری قرارگرفته باشد.
- طرح‌های اقتصادی: عبارت است از طرح‌های مدون زراعی و باغبانی، تحقیقاتی، آموزشی، خدماتی، تولیدی و صنعتی کشاورزی موضوع ماده ۷۵ مرتبط با وظایف وزارت جهاد کشاورزی که دارای بازده مطلوب بوده و ازنظر اقتصادی توجیه داشته باشد.
- حریم روستا: مقدار زمین موات (اعم از مرتع و غیره) اطراف روستا که عرفاً به مصالح و منابع آن وابسته بوده و برای انتفاع و رفع نیازهای طبیعی مورداستفاده اهالی قرار می‌گیرد به‌نحوی‌که اگر از استفاده از آن منع شوند نوعاً دچار زحمت و مشکل گردند.
- طرح مدون: عبارت است از مجموعه اطلاعات فنی، مالی، اجتماعی و اقتصادی و زیست‌محیطی که در قالب گزارشات مطالعاتی گردآوری و تدوین گردیده است.
- عرف محل: میزان زمینی است که درآمد حاصل از آن برای تأمین زندگی و معاش یک خانواده کافی باشد.
- مبناء واگذاری اراضی موضوع این دستورالعمل: مواد ۳۱ و ۳۲ آیین‌نامه اجرایی لایحه اصلاح لایحه قانونی واگذاری و احیاء اراضی مصوب ۱۳۵۹/۲/۳۱ شورای انقلاب و مواد ۷۵ و ۸۴ قانون وصول برخی از درآمدهای دولت مصوب ۱۳۷۳/۱۲/۲۸ مجلس شورای اسلامی و ماده ۱۰۸ قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی …. تنفیذی در ماده ۲۰ قانون برنامه چهارم توسعه و قانون استفساریه ماده (۱۰۸) قانون برنامه سوم توسعه مصوب ۱۳۸۵/۱۱/۳ مجلس شورای اسلامی و ماده ۷۰ قانون برنامه چهارم توسعه می‌باشد که در این دستورالعمل به‌اختصار مواد «۳۱»، «۳۲»، «۷۰»، «۷۵»، «۸۴» و «۱۰۸» نامبرده می‌شود.
فصل دوم – ضوابط واگذاری اراضی منابع ملی و دولتی برای طرح‌های کشاورزی
ماده ۲ ـ دستورالعمل اصلاحی ضوابط واگذاری اراضی منابع ملی و دولتی برای طرح‌های کشاورزی و غیر کشاورزی
به‌منظور بررسی درخواست اشخاص حقیقی و حقوقی ایرانی مبنی بر واگذاری اراضی ملی و دولتی برای ایجاد و توسعه طرح‌های مصوب واحدهای دامداری، پرورش طیور و آبزیان و تأسیسات وابسته به آن‌ها و صنایع تبدیلی و تکمیلی و غذایی وابسته به بخش کشاورزی و نیز طرح‌های اقتصادی زراعی و باغبانی موضوع مواد ۳۱، ۷۰، ۷۵ و ۱۰۸ کمیسیونی در استان متشکل از اعضاء زیر تحت عنوان کمیسیون طرح‌های کشاورزی که در این فصل کمیسیون نامیده می‌شود تشکیل می‌گردد تا با رعایت قوانین و مقررات مربوط و ضوابط این دستورالعمل اتخاذ تصمیم نماید.
- الف – رئیس سازمان جهاد کشاورزی به‌عنوان رئیس کمیسیون
- ب – رئیس سازمان امور اقتصادی و دارایی
- ج – نماینده استاندار
- د – مدیرکل منابع طبیعی
- ه – مدیر امور اراضی به‌عنوان عضو و دبیر کمیسیون
- و – رئیس سازمان/ معاون/ مدیرکل/ مدیر ذی‌ربط حسب مورد متناسب با نوع طرح
- ز – یک نفر کارشناس صاحب‌نظر به تشخیص رئیس سازمان جهاد کشاورزی
- تبصره ۱ ـ جلسات کمیسیون با حضور رئیس کمیسیون و حداقل چهار عضو دیگر رسمیت یافته و تصمیمات آن با اکثریت آراء معتبر خواهد بود و حضور اعضاء در جلسه قابل تفویض به غیر نمی‌باشد.
- تبصره ۲ ـ مدیریت امور اراضی موظف است حداکثر ظرف مدت ۲۰ روز مصوبه کمیسیون را کتباً به متقاضی ابلاغ نماید. نامبرده مکلف است به‌منظور پیگیری موضوع انعقاد قرارداد اجاره ظرف مدت دو ماه از تاریخ ابلاغ به دبیرخانه کمیسیون مراجعه نماید. در صورت عدم مراجعه، مصوبه کمیسیون لغو و پیگیری مجدد آن مستلزم طرح پرونده در اولین جلسه کمیسیون می‌باشد.
- تبصره ۳ ـ دبیرخانه کمیسیون در سازمان جهاد کشاورزی استان (مدیریت امور اراضی) مستقر می‌باشد.
ماده ۳ ـ دستورالعمل اصلاحی ضوابط واگذاری اراضی منابع ملی و دولتی برای طرح‌های کشاورزی و غیر کشاورزی
کلیه اراضی منابع ملی و دولتی در حیطه اختیارات وزارت جهاد کشاورزی با رعایت کلیه ضوابط مربوط قابل‌واگذاری به واجدین شرایط می‌باشد مگر در موارد زیر که واگذاری آن‌ها مطلقاً ممنوع است:
- الف – جنگل‌ها و بیشه‌های طبیعی
- ب – مراتع عمومی از حریم روستاها که به تشخیص هیئت هفت‌نفره جهت تعلیف احشام ضروری است
- ج – نهالستان‌های عمومی
- د – پارک‌های جنگلی و جنگل‌های دست کاشت عمومی
- ه – حریم قانونی تأسیسات دولتی
- و – راه‌های مسیر ایل کوچ‌نشین‌ها و حریم مربوط به آن‌ها
تبصره ـ واگذاری اراضی موضوع تبصره ۴ ماده ۳۱ اصلاحی قانون حفاظت و بهره‌برداری از جنگل‌ها و مراتع مصوب ۱۳۵۴/۳/۱۴ در مناطق مذکور در بند الف ماده ۳ قانون حفاظت و بهسازی محیط‌زیست مناطق چهارگانه تحت حفاظت، مصوب ۱۳۵۳/۳/۲۸ ممنوع می‌باشد.
ماده ۴ ـ دستورالعمل اصلاحی ضوابط واگذاری اراضی منابع ملی و دولتی برای طرح‌های کشاورزی و غیر کشاورزی
واگذاری اراضی به متقاضیان موضوع این فصل در اجرای مواد ۳۱ و ۷۵ به‌صورت اجاره، ماده ۱۰۸ به‌صورت قرارداد بیع و ماده ۷۰ به‌صورت رایگان خواهد بود و تصمیم‌گیری در خصوص تعیین موقعیت و مساحت، متناسب با طرح مصوب یا مدون و سایر شرایط مربوط به آن در اختیار کمیسیون می‌باشد.
- تبصره ۱ ـ در اجرای مقررات این فصل صرفاً آن قسمت از اراضی منابع ملی که ماده ۱۳ آیین‌نامه اجرایی قانون ملی شدن جنگل‌ها و نیز ماده ۳۹ قانون حفاظت و بهره‌برداری از جنگل‌ها و مراتع نسبت به آن‌ها اجراشده و همچنین اراضی دولتی که دارای سند مالکیت یا صورت‌مجلس تفکیک ثبتی باشد واگذار خواهد شد.
- تبصره ۲ ـ پروانه چرا (پروانه بهره‌برداری مراتع) به استناد تبصره ۱ ماده ۴۷ قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت مدرک معارض محسوب شده و واگذاری اراضی محدوده پروانه بهره‌برداری با رعایت حقوق دارندگان ذی‌حق پروانه چرا بر اساس آیین‌نامه اجرایی شماره ۳۳۶۳۹/ت ۲۶۹۴۵ هـ مورخ ۱۳۸۲/۸/۱۳ هیئت محترم وزیران و اصلاحات بعدی آن و دستورالعمل‌های مربوط خواهد بود و اداره کل منابع طبیعی مکلف است پس از تعیین تکلیف دارندگان ذی‌حق پروانه چرا اراضی آزادشده را به مدیریت امور اراضی تخصیص دهد.
ماده ۵ ـ دستورالعمل اصلاحی ضوابط واگذاری اراضی منابع ملی و دولتی برای طرح‌های کشاورزی و غیر کشاورزی
واگذاری اراضی ملی و دولتی به عشایر (کانون اسکان) با رعایت ماده ۷۰ قانون برنامه چهارم توسعه و آئین‌نامه اجرایی آن توسط کمیسیون انجام می‌گردد.
ماده ۶ ـ دستورالعمل اصلاحی ضوابط واگذاری اراضی منابع ملی و دولتی برای طرح‌های کشاورزی و غیر کشاورزی
دریافت تقاضا، تشکیل پرونده، اخذ گواهی قابل تخصیص بودن و اعلام وضعیت اراضی ملی و دولتی موضوع واگذاری منضم به نقشه دارای مقیاس مناسب و مختصات جغرافیایی با ذکر مساحت و حدود اربعه مورد تائید اداره منابع طبیعی و مدارک مشروحه در ماده ۷، تکمیل پرونده، ارائه آن به کمیسیون و انجام کلیه مکاتبات مربوطه به عهده دبیرخانه کمیسیون (مدیریت امور اراضی) می‌باشد.
ماده ۷ ـ دستورالعمل اصلاحی ضوابط واگذاری اراضی منابع ملی و دولتی برای طرح‌های کشاورزی و غیر کشاورزی
شرایط و مدارک موردنیاز متقاضیان اعم از اشخاص حقیقی و حقوقی:
- درخواست کتبی متقاضی
- جواز تأسیس یا موافقت اصولی از سوی مراجع ذی‌ربط
- طرح مصوب و یا مدون دارای برنامه زمان‌بندی اجرای طرح
- اساسنامه شرکت، آگهی ثبت، آخرین تغییرات ثبتی شرکت و مسئولیت‌ها درصورتی‌که تشکل حقوقی باشد.
- تعهدنامه محضری مبنی بر عدم اشتغال اشخاص حقیقی و حقوقی (مدیرعامل و هیئت‌مدیره) در دستگاه‌های دولتی و عدم شمول لایحه قانونی راجع به منع مداخله وزراء و نمایندگان مجلس و کارمندان دولت در معاملات دولتی و کشوری مصوب ۱۳۳۷/۱۰/۲۲ به‌استثناء اعضایی که عضویت آن‌ها در مجامع عمومی، هیئت‌های مدیره، شوراهای مؤسسات و شرکت‌های دولتی به‌عنوان نمایندگان قانونی سهام دولت و به‌موجب قانون در ارتباط با وظایف و مسئولیت‌های پست و شغل سازمانی می‌باشد.
- گواهی امکان تأمین آب کافی صادره از واحدهای ذی‌ربط وزارت نیرو به‌استثنای طرح توسعه باغات دیم در اراضی شیب‌دار که بر اساس مقررات و آئین‌نامه مربوطه اقدام می‌شود.
- سایر گواهی‌ها و استعلام‌ها حسب مورد در صورت لزوم.
تبصره ۱ ـ در صورت ضرورت به حفر چاه حسب اعلام سازمان آب منطقه‌ای با تصویب کمیسیون حداکثر یک‌صد (۱۰۰) مترمربع برابر قرارداد داخلی به مدت حداکثر (۳) سه ماه تحویل می‌گردد و پس از اخذ مجوزات قانونی و ارائه پروانه بهره‌برداری از چاه محفوره، اراضی موردنیاز طرح واگذار می‌گردد.
تبصره ۲ ـ مدیرعامل و اعضاء هیئت‌مدیره اناث شرکت باید حداقل دارای ۱۸ سال سن و یا متأهل باشند.
داشتن کارت پایان خدمت یا معافیت دائم برای مدیرعامل و اعضاء هیئت‌مدیره ذکور و همچنین برای اشخاص حقیقی ذکور الزامی است.
ماده ۸ ـ دستورالعمل اصلاحی ضوابط واگذاری اراضی منابع ملی و دولتی برای طرح‌های کشاورزی و غیر کشاورزی
پس از تصویب تقاضا در کمیسیون، مراتب توسط مدیریت امور اراضی به دفترخانه اسناد رسمی منعکس و مدیر امور اراضی نسبت به امضاء قرارداد اجاره اقدام می‌نماید.
- تبصره ۱ ـ محل مورد اجاره طبق نقشه موضوع ماده (۶) این دستورالعمل با قید حدود اربعه و مساحت توسط نمایندگان مدیریت جهاد کشاورزی و منابع طبیعی طی صورت‌جلسه‌ای مطابق فرم پیوست به مستأجر تحویل داده می‌شود.
- تبصره ۲ ـ مدیریت امور اراضی موظف است علاوه بر تکالیفی که به‌موجب قرارداد اجاره به عهده مستأجر می‌باشد مراتب را به نحو مقتضی پیگیری و با توجه به گزارش عوامل نظارتی در کمیسیون مطرح و بر اساس تصمیم کمیسیون نسبت به تمدید یا عدم قرارداد اجاره اقدام نماید.
- تبصره ۳ ـ درصورتی‌که پس از انقضاء مهلت در قرارداد اجاره تا قبل از ابلاغ این دستورالعمل از طریق موجر (مدیریت امور اراضی) جهت تعدیل اجاره‌بها و تمدید قرارداد اجاره به مستأجر ابلاغ کتبی نشده باشد در زمان مراجعه، مدیریت امور اراضی می‌بایست با توجه به نظریه اخذشده از کمیسیون و استعلام قیمت منطقه‌ای از اداره امور اقتصادی و دارایی نسبت به تعدیل اجاره‌بها و انعقاد قرارداد اجاره رسمی منوط به اینکه اجاره‌بها تعیین‌شده از اجاره سنوات گذشته کمتر نباشد اقدام نماید.
- تبصره ۴ ـ سازمان جهاد کشاورزی استان مجاز است اراضی ملی و دولتی تخصیص‌یافته را با موافقت کمیسیون برای مطالعه و طراحی و یا مطالعات تکمیلی و آماده‌سازی اراضی مجتمع‌های تولیدی و طرح‌های احیاء و توسعه کشاورزی به‌صورت موقت و برای مدت معین وفق نمونه فرم پیوست به مؤسسات و شرکت‌های ذیصلاح اختصاص دهد.
ماده ۹ ـ دستورالعمل اصلاحی ضوابط واگذاری اراضی منابع ملی و دولتی برای طرح‌های کشاورزی و غیر کشاورزی
اجاره‌بها سالانه اراضی واگذارشده برای طرح‌های موضوع این فصل حداقل معادل ده درصد (۱۰%) و حداکثر معادل ارزش معاملاتی (قیمت منطقه‌ای) زمان واگذاری توسط کمیسیون تعیین می‌گردد.
ماده ۱۰ ـ دستورالعمل اصلاحی ضوابط واگذاری اراضی منابع ملی و دولتی برای طرح‌های کشاورزی و غیر کشاورزی
کمیسیون نسبت به واگذاری اراضی منابع ملی و دولتی واقع در خارج از محدوده و حریم شهرها موضوع قانون تعاریف محدوده و حریم شهر …. مصوب ۱۳۸۴/۱۰/۱۴ مجلس شورای اسلامی بررسی و تصمیم‌گیری می‌نماید.
ماده ۱۱ ـ دستورالعمل اصلاحی ضوابط واگذاری اراضی منابع ملی و دولتی برای طرح‌های کشاورزی و غیر کشاورزی
در رابطه با دریافت اجاره‌بها آن دسته از اراضی منابع ملی و دولتی که واگذاری‌های آن‌ها مورد موافقت کمیسیون‌های واگذاری مربوطه قرارگرفته و بنا به دلایلی منجر به قرارداد اجاره رسمی نشده به شرح ذیل اقدام می‌شود:
- الف – درصورتی‌که اجاره‌بها تعیین‌شده توسط مجری طرح در موعد مقرر پرداخت‌شده باشد، برای مهلت باقیمانده قرارداد اجاره رسمی تنظیم می‌گردد.
- ب – هرگاه اجاره‌بها تعیین‌شده در موعد مقرر پرداخت‌نشده باشد، مدیریت امور اراضی مکلف است اجاره‌بها سنوات گذشته را بر اساس مصوبات فعلی کمیسیون تعدیل و با تنظیم قرارداد اجاره (عادی) دریافت و برای مدت باقیمانده، قرارداد اجاره رسمی منعقد نماید.
- ج – پرونده اراضی منابع ملی و دولتی که به استناد مصوبات کمیسیون‌های واگذاری، بنا به دلایلی بدون قرارداد اجاره تحویل و تحول شده باشد مجدداً در کمیسیون‌های واگذاری مطرح و پس از تعیین اجاره‌بها بر اساس ارزش معاملاتی (قیمت منطقه‌ای) دوره بهره‌برداری نسبت به تنظیم قرارداد اجاره اقدام می‌گردد.
- د – پرونده اراضی منابع ملی و دولتی که تا قبل از ابلاغ این دستورالعمل به استناد مصوبات کمیسیون‌های واگذاری، مورد موافقت قرارگرفته ولیکن مجری بدون قرارداد اجاره و صورت‌مجلس تحویل و تحول رأساً اراضی مذکور را در اختیار گرفته و عملیات اجرائی طرح مصوب را شروع کرده باشد مجدداً در کمیسیون مطرح و اجاره‌بها سالیانه حداقل معادل هشتاد درصد (۸۰%) ارزش معاملاتی (قیمت منطقه‌ای) فعلی از زمان مصوبه اولیه تعیین و مدیریت امور اراضی با مجری طرح قرارداد اجاره تنظیم می‌نماید.
ماده ۱۲ ـ دستورالعمل اصلاحی ضوابط واگذاری اراضی منابع ملی و دولتی برای طرح‌های کشاورزی و غیر کشاورزی
مدت قرارداد اجاره اراضی منابع ملی و دولتی واگذارشده موضوع ماده ۳۱ به تشخیص کمیسیون و متناسب با برنامه زمان‌بندی اجرای طرح حداقل یک سال و حداکثر پانزده سال تعیین و در صورت اجرای تعهدات، با تصویب کمیسیون تمدید می‌گردد.
در مورد قراردادهای بیش از سه سال، میزان اجاره‌بها هر سه سال یک‌بار با تصویب کمیسیون تعدیل می‌گردد.
- تبصره ۱ ـ مدت قرارداد اجاره اراضی منابع ملی و دولتی واگذارشده موضوع ماده ۵ آیین‌نامه اجرایی ماده ۷۵، حداقل پنج سال و حداکثر سی (۳۰) سال تعیین و هر پنج سال یک‌بار در صورت معتبر بودن جواز تأسیس یا موافقت اصولی و اجرای تعهدات، تمدید و میزان اجاره‌بها توسط کمیسیون تعدیل می‌گردد.
- تبصره ۲ ـ اجاره‌بها اراضی توسط مستأجر به‌حساب تعیین‌شده از سوی خزانه واریز و رسید آن تحویل مدیریت امور اراضی می‌شود.
ماده ۱۳ ـ دستورالعمل اصلاحی ضوابط واگذاری اراضی منابع ملی و دولتی برای طرح‌های کشاورزی و غیر کشاورزی
درصورتی‌که مستأجر قصد استفاده از تسهیلات بانکی را برای اجرای طرح داشته باشد و بانک یا موسسه اعتباری بر اساس قوانین و مقررات و با ارائه گزارش توجیهی مدت قرارداد را کافی نداند مدت مذکور بنا به درخواست کتبی بانک یا موسسه اعتباری و تائید کمیسیون اصلاح می‌گردد.
ماده ۱۴ ـ دستورالعمل اصلاحی ضوابط واگذاری اراضی منابع ملی و دولتی برای طرح‌های کشاورزی و غیر کشاورزی
موارد اولویت در واگذاری اراضی به متقاضیان از سوی کمیسیون به شرح زیر لازم‌الرعایه می‌باشد:
- الف – افراد بی زمین، کم زمین و روستائیان بیکار ساکن در محل.
- ب – متخصصان و کارآفرینان بخش کشاورزی با اولویت ساکنین محل.
- ج – افراد باتجربه یا فارغ‌التحصیلان در رشته‌های مرتبط با طرح.
- د – کارمندان دولت مشروط به ترک اشتغال، بازخرید از خدمت و یا بازنشستگی.
- و – سایر اشخاص واجد شرایط.
تبصره ۱ ـ واجدین شرایط این ماده که جزو ایثارگران و یا تحصیل‌کرده‌های کشاورزی و منابع طبیعی ساکن در محل هستند و تعاونی‌ها و تشکل‌های کشاورزی و تولیدی در شرایط مساوی در اولویت قرار دارند.
تبصره ۲ ـ اولویت بند (الف) در مواردی که عرصه مورد واگذاری مستعد کشت برای زراعت و باغبانی (غیر از طرح‌های اقتصادی موضوع ماده ۷۵) باشد لازم‌الاجرا
است و در این صورت توسط شورای هیئت هفت‌نفره واگذاری زمین هر استان و متناسب با تعداد متقاضیان واجد شرایط ساکن در محل و در حد عرف محل، اتخاذ تصمیم می‌نماید.
ماده ۱۵ ـ دستورالعمل اصلاحی ضوابط واگذاری اراضی منابع ملی و دولتی برای طرح‌های کشاورزی و غیر کشاورزی
به هر شخص حقیقی و حقوقی فقط برای یک‌بار زمین واگذار می‌گردد و واگذاری مجدد حسب مورد منوط به اجرا و به بهره‌برداری رسیدن طرح مصوب قبلی (با تائید دستگاه ذی‌ربط و یا واحد صادرکننده جواز تأسیس) و یا با تشخیص ضرورت و موافقت کمیسیون ذی‌ربط امکان‌پذیر می‌باشد.
تبصره ـ درصورتی‌که مرجع صادرکننده موافقت اصولی و یا تصویب‌کننده طرح خواستار توسعه اراضی واگذارشده به مجری طرح باشد بنا به تشخیص کمیسیون، اراضی به مجری طرح واگذار می‌شود.
ماده ۱۶ ـ دستورالعمل اصلاحی ضوابط واگذاری اراضی منابع ملی و دولتی برای طرح‌های کشاورزی و غیر کشاورزی
مرجع تصویب واگذاری اراضی طرح‌های کشاورزی و اراضی بزرگ با مقیاس اقتصادی و نیز متخصصان و کارآفرینان (موضوع ماده ۱۰۸)، کمیسیون موضوع ماده ۲ می‌باشد.
تبصره ـ واگذاری زمین به کارآفرینان و متخصصان پس از آگهی در جراید رسمی و کثیرالانتشار و اطمینان از تأمین آب کافی امکان‌پذیر می‌باشد.
ماده ۱۷ ـ دستورالعمل اصلاحی ضوابط واگذاری اراضی منابع ملی و دولتی برای طرح‌های کشاورزی و غیر کشاورزی
کلیه واگذاری‌های قبل از ابلاغ این دستورالعمل در اراضی منابع ملی و دولتی و قراردادهای منعقده قبلی معتبر بوده و در زمان تعدیل اجاره‌بها یا تجدید قرارداد و در صورت اجرای کامل تعهدات طبق مندرجات طرح مصوب و با رعایت مقررات مربوط به زمان واگذاری و عنداللزوم تطبیق واگذاری انجام‌شده با مقررات این دستورالعمل پس از وصول اجور معوقه نسبت به انعقاد قرارداد اجاره با مجری یا مجریان طرح اقدام خواهد شد.
ماده ۱۸ ـ دستورالعمل اصلاحی ضوابط واگذاری اراضی منابع ملی و دولتی برای طرح‌های کشاورزی و غیر کشاورزی
واگذاری اراضی به‌منظور اجرای طرح‌های مختلف تولیدی موضوع این دستورالعمل به دامداران و مرتع‌داران و بهره‌برداران عرفی و عشایر ذی‌حق منوط به اصلاح طرح مرتع‌داری و یا اصلاح و ابطال پروانه بهره‌برداری و لغو حق بهره‌برداری می‌باشد.
- تبصره ۱ ـ میزان اراضی واگذاری به هر یک از مرتع‌داران و بهره‌برداران عرفی و عشایر ذی‌حق در صورت اصلاح طرح و یا ابطال پروانه و تبدیل دامداری سنتی به صنعتی حسب مورد حداکثر تا سه برابر عرف محل و به‌صورت رایگان و انتقال قطعی منوط به اجرای طرح می‌باشد.
- تبصره ۲ ـ در صورت ابطال پروانه بهره‌برداری به هر خانوار بهره‌بردار حداکثر تا سه برابر عرف محل فقط برای یک‌بار دریکی از مناطق ییلاق یا قشلاق زمین واگذار می‌شود.
ماده ۱۹ ـ دستورالعمل اصلاحی ضوابط واگذاری اراضی منابع ملی و دولتی برای طرح‌های کشاورزی و غیر کشاورزی
واگذاری اراضی منابع ملی و دولتی برای مصارف کشاورزی در قالب قرارداد اجاره در مساحت‌های بیش از پنج (۵) هکتار در استان‌های گیلان، مازندران، تهران و گلستان (اراضی خارج از حاشیه اترک تا حوزه گرگان رود) و بیش از یک‌صد و پنجاه (۱۵۰) هکتار در سایر استان‌ها، مناطق و اراضی حاشیه شمال استان گلستان ضمن رعایت مفاد این دستورالعمل منوط به تائید وزیر و یا مقام مجاز از سوی ایشان می‌باشد.
- تبصره ۱ ـ واگذاری اراضی منابع ملی و دولتی برای طرح‌های اقتصادی (زراعت ـ باغبـانی) موضـوع مـاده ۷۵ به ازا هـر نـفر حداکثـر پنـجاه (۵۰) هکـتار و در قـالب تشکل‌های تولیدی متناسب با تعداد سهام‌داران حداکثر پانصد (۵۰۰) هکتار و بیش از مساحت مذکور با رعایت مفاد این دستورالعمل منوط به تائید وزیر و یا مقام مجاز از سوی ایشان می‌باشد.
- تبصره ۲ ـ واگذاری اراضی منابع ملی و دولتی به متخصصان و کارآفرینان (موضوع ماده ۱۰۸) به‌صورت فردی حداقل پنجاه (۵۰) و حداکثر دویست و پنجاه (۲۵۰) هکتار و در قـالب تشکل‌های کارآفرین متـناسب با طرح مـربوطه و میـزان اشتغال‌زائی و تعداد سهام‌داران و تخصص آن‌ها حداکثر دو هزار (۲۰۰۰) هکتار با رعایت مفاد این دستورالعمل می‌باشد.
- تبصره ۳ ـ واگذاری اراضی ملی و دولتی در قالب مجتمع‌های تولیدی و کشاورزی دارای طرح مصوب حداکثر تا پانصد (۵۰۰) هکتار که مشتمل بر تعدادی از قطعات واگذاری‌های جزء بوده از شمول این ماده مستثنی می‌باشد.
ماده ۲۰ ـ دستورالعمل اصلاحی ضوابط واگذاری اراضی منابع ملی و دولتی برای طرح‌های کشاورزی و غیر کشاورزی
میزان اراضی قابل‌واگذاری به متقاضیان با توجه به طرح مصوب یا مدون با رعایت تبصره‌های ۱ و ۲ ذیل ماده ۱۹ و موافقت اصولی (یا جواز تأسیس) ارائه‌شده، توسط کمیسیون تعیین می‌گردد.
فصل سوم – ضوابط واگذاری اراضی منابع ملی و دولتی برای طرح‌های غیر کشاورزی
ماده ۲۱ ـ دستورالعمل اصلاحی ضوابط واگذاری اراضی منابع ملی و دولتی برای طرح‌های کشاورزی و غیر کشاورزی
به‌منظور بررسی درخواست اشخاص حقیقی و حقوقی ایرانی مبنی بر واگذاری اراضی ملی و دولتی برای طرح‌های مصوب غیر کشاورزی کمیسیونی در استان متشکل از اعضاء زیر تحت عنوان کمیسیون طرح‌های غیر کشاورزی که در این فصل کمیسیون نامیده می‌شود تشکیل می‌گردد تا با رعایت قوانین و مقررات مربوط و ضوابط این دستورالعمل اتخاذ تصمیم نماید.
- الف – استاندار یا معاون وی به‌عنوان رئیس کمیسیون.
- ب – رئیس سازمان جهاد کشاورزی.
- ج – رئیس سازمان امور اقتصادی و دارایی.
- د – بالاترین مقام مسئول دستگاه یا واحد سازمانی مرتبط با طرح در استان.
- ه – مدیرکل منابع طبیعی.
- و – مدیر امور اراضی به‌عنوان عضو و دبیر کمیسیون.
- تبصره ۱ ـ جلسات کمیسیون با حضور رئیس کمیسیون و چهار (۴) عضو دیگر رسمیت یافته و تصمیمات آن با اکثریت آراء معتبر خواهد بود و حضور اعضاء در جلسه قابل تفویض به غیر نمی‌باشد.
- تبصره ۲ ـ اراضی موردنیاز وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی ازجمله مؤسساتی که شمول قانون بر آن‌ها مستلزم ذکر نام یا تصریح آن تابع قوانین و مقررات خاص است و نهادها و مؤسسات عمومی غیردولتی و مؤسسات خیریه و عام‌المنفعه به ترتیب از طریق تبصره‌های ۱ و ۵ ذیل ماده ۶۹ قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت اقدام خواهد شد و چنانچه دستگاه‌ها و مؤسسات مذکور متقاضی زمین به‌صورت بلاعوض و یا با حق استفاده نباشند، درصورتی‌که در موافقت‌نامه مبادله دستگاه‌های دولتی و در مورد مؤسسات عمومی غیردولتی و عام‌المنفعه با رعایت مقررات مربوط برای اجرای طرح‌های عمومی و عمرانی، بودجه و اعتبارات لازم برای تأمین اراضی پیش‌بینی‌شده باشد، واگذاری اراضی با رعایت ضوابط این دستورالعمل متناسب با طرح مصوب امکان‌پذیر خواهد بود.
- تبصره ۳ ـ واگذاری اراضی منابع ملی و دولتی در قالب شهرک‌های صنعتی و نواحی صنعتی و مجتمع‌های تولیدی، صنعتی و خدماتی مصوب انجام و کمیسیون حتی‌المقدور از واگذاری‌های پراکنده خودداری نماید.
- تبصره ۴ ـ چنانچه در قوانین موضوعه کشور مقرراتی برای تأمین اراضی موردنیاز طرح‌های مرتبط با وظایف دستگاه‌های اجرایی پیش‌بینی‌شده باشد، با رعایت مقررات مذکور و ضوابط این دستورالعمل اقدام خواهد شد.
ماده ۲۲ ـ دستورالعمل اصلاحی ضوابط واگذاری اراضی منابع ملی و دولتی برای طرح‌های کشاورزی و غیر کشاورزی
مجریان طرح‌ها ملزم می‌باشند برای توسعه منابع طبیعی و رعایت مقررات زیست‌محیطی حداکثر ۲۵% سطح مورد واگذاری را متناسب با طرح و آب موجود با تشخیص کمیسیون برای درختکاری منظور و ایجاد نمایند.
ماده ۲۳ ـ دستورالعمل اصلاحی ضوابط واگذاری اراضی منابع ملی و دولتی برای طرح‌های کشاورزی و غیر کشاورزی
مـدت قرارداد اجاره اراضـی منابع ملی و دولتی واگذارشده موضوع مـاده ۳۲ به تشخـیص کمیسیـون و متناسب با برنامه زمان‌بندی اجرای طرح حداقل یک سال و حداکثر پانزده سال تعیین و در صورت اجرای تعهدات، با تصویب کمیسیون قابل تمدید می‌باشد.
تبصره ـ اجاره‌بها سالانه اراضی واگذارشده برای طرح‌های موضوع این فصل حداقل معادل بیست‌درصدی (۲۰%) و حداکثر معادل ارزش معاملاتی (قیمت منطقه‌ای) زمان واگذاری توسط کمیسیون تعیین می‌گردد.
در مورد قراردادهای بیش از سه سال، میزان اجاره‌بها هر سه سال یک‌بار با تصویب کمیسیون تعدیل می‌گردد.
ماده ۲۴ ـ دستورالعمل اصلاحی ضوابط واگذاری اراضی منابع ملی و دولتی برای طرح‌های کشاورزی و غیر کشاورزی
واگذاری اراضی منابع ملی و دولتی برای مصارف غیر کشاورزی به اشخاص حقیقی و حقوقی ایرانی منوط به ارائه طرح مصوب و موافقت اصولی یا جواز تأسیس از دستگاه‌های ذی‌ربط می‌باشد.
تبصره ـ کمیسیون می‌تواند برای احداث شهرک‌های صنعتی موافقت اولیه خود را اعلام، و اراضی موردنظر را به‌صورت موقت و برای مدت معین بدین منظور تخصیص دهد.
در این مدت متقاضی به‌هیچ‌عنوان حق دخل و تصرف در عرصه موردنظر را نخواهد داشت و واگذاری قطعی بعد از ارائه مصوبه هیئت‌وزیران صورت می‌پذیرد.
ماده ۲۵ ـ دستورالعمل اصلاحی ضوابط واگذاری اراضی منابع ملی و دولتی برای طرح‌های کشاورزی و غیر کشاورزی
هرگونه اصلاح تصمیم کمیسیون‌های موضوع فصول ۲ و ۳ این دستورالعمل با رعایت مقررات و ضوابط مربوط حسب مورد با کمیسیون مربوطه خواهد بود.
ماده ۲۶ ـ دستورالعمل اصلاحی ضوابط واگذاری اراضی منابع ملی و دولتی برای طرح‌های کشاورزی و غیر کشاورزی
واگذاری اراضی منابع ملی و دولتی برای مصارف غیر کشاورزی در قالب قرارداد اجاره در مساحت‌های بیش از سه (۳) هکتار در استان‌های گیلان، مازندران، تهران، گلستان (اراضی خارج از حاشیه اترک تا حوزه گرگان رود) و شهرهای شیراز، اصفهان، تبریز، اهواز، مشهد، کرج و بیش از یک‌صد (۱۰۰) هکتار در سایر استان‌ها، مناطق و اراضی حاشیه شمال استان گلستان، ضمن رعایت مفاد این دستورالعمل منوط به تائید وزیر و یا مقام مجاز از سوی ایشان می‌باشد.
ماده ۲۷ ـ دستورالعمل اصلاحی ضوابط واگذاری اراضی منابع ملی و دولتی برای طرح‌های کشاورزی و غیر کشاورزی
مدیریت امور اراضی موظف است برای اخذ مجوز قرارداد اجاره اراضی به میزان سطوح مقرر در ماده (۱۹) و تبصره‌های ذیل آن و ماده (۲۶) این دستورالعمل مراحل عملیاتی اقدام هر پرونده را همراه نظریه کمیسیون‌های مربوط به سازمان امور اراضی گزارش نماید.
ماده ۲۸ ـ دستورالعمل اصلاحی ضوابط واگذاری اراضی منابع ملی و دولتی برای طرح‌های کشاورزی و غیر کشاورزی
در زمان درخواست تمدید قرارداد اجاره طرح‌های موضوع مواد ۱۹ و ۲۶ این دستورالعمل نیازی به تائید و صدور مجدد سازمان امور اراضی نمی‌باشد و مدیریت امور اراضی می‌بایست بنا بر تائید مرجع واگذارکننده زمین و با رعایت تبصره ذیل این ماده نسبت به تمدید قرارداد اجاره اقدام نماید.
تبصره ـ مبنای تعیین اجور در زمان تعدیل و یا تمدید قرارداد اجاره، قیمت منطقه‌ای زمان تعدیل و یا تمدید قرارداد اجاره می‌باشد.
ماده ۲۹ ـ دستورالعمل اصلاحی ضوابط واگذاری اراضی منابع ملی و دولتی برای طرح‌های کشاورزی و غیر کشاورزی
کمیسیون موظف است در اجرای این فصل از دستورالعمل مفاد تبصره‌های ۲ و ۳ ماده «۲»، مواد «۳» و «۴» و تبصره ذیل آن‌ها، مواد «۶» و «۷» و «۸» تبصره‌های ذیل آن‌ها و مواد «۱۰» و «۱۱» و تبصره ۲ ذیل ماده «۱۲» و مواد «۱۳» «۱۴»، و ماده «۱۵» و تبصره ذیل آن و ماده «۱۷»، از فصل دوم را رعایت نماید.
فصل چهارم – نحوه فروش و انتقال قطعی اراضی
ماده ۳۰ ـ دستورالعمل اصلاحی ضوابط واگذاری اراضی منابع ملی و دولتی برای طرح‌های کشاورزی و غیر کشاورزی
در صورت درخواست مجری طرح، کمیسیون مجاز است در مورد انتقال قطعی اراضی منابع ملی و دولتی طرح‌های مصوب به استناد مواد ۷۰، ۷۵، ۸۴، ۱۰۸ و قانون استفساریه ماده ۱۰۸ مصوب ۱۳۸۵/۱۱/۳ مجلس شورای اسلامی بر اساس شرایط ذیل اقدام نماید:
الف) زمین واگذارشده موضوع مواد ۳۱ و ۳۲ و ۷۵ طبق قرارداد پس از اجرا و یا به بهره‌برداری رسیدن کامل طرح مصوب و تائید عوامل نظارتی موضوع ماده ۳۳ اصلاحی قانون حفاظت و بهره‌برداری از جنگل‌ها و مراتع کشور و تائید مراجع صادرکننده جواز تأسیس یا موافقت اصولی توسط هیئت کارشناسی ذیل، تقویم و برای واریز به مستأجر اعلام می‌گردد.
- کارشناس سازمان جهاد کشاورزی.
- کارشناس دارای رتبه سازمان نظام‌مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی و یا کارشناس واجد صلاحیت سازمان نظام دامپزشکی حسب مورد و با معرفی سازمان‌های مذکور.
- کارشناس رسمی ذی‌ربط دادگستری.
- کارشناس سازمان امور اقتصادی و دارایی.
- تبصره ۱ ـ تأدیه حـق‌الزحمه کارشـناسان رسمـی دادگسـتری و سـازمان نظام‌مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی و سازمان نظام دامپزشکی بر عهده مستأجر می‌باشد. انتخاب کارشناسان مذکور منوط به عدم وجود رابطه خادم و مخدومی با وزارت جهاد کشاورزی می‌باشد.
- تبصره ۲ ـ تقویم اراضی بر اساس قیمت روز اراضی ملی و دولتی هم‌جوار طرح و بدون ارزش‌افزوده ناشی از سرمایه‌گذاری مجری طرح که در عرصه هزینه شده باشد صورت می‌پذیرد.
- تبصره ۳ ـ پس از وصول صورت‌جلسه تقویم، مدیریت امور اراضی مکلف است نتیجه تقویم را حداکثر ظرف مدت ۲۰ روز به‌صورت کتبی به مستأجر ابلاغ نماید. اعتبار تقویم اراضی از تاریخ ابلاغ به مستأجر، حداکثر شش ماه می‌باشد.
- تبصره ۴ ـ در صورت اعتراض مستأجر، ارزیابی مجدد توسط سه نفر از کارشناسان رسمـی دادگـستری انجام می‌گیرد و تأدیه حـق‌الزحمه کارشنـاسان نیز به عهده وی می‌باشد.
- تبصره ۵ ـ انتقال قطعی اراضی منابع ملی و دولتی نسبت به آن دسته از طرح‌هایی که قبلاً مجوز انعقاد قرارداد اجاره از سوی وزیر یا مقام مجاز از سوی ایشان صادرشده باشد با رعایت مقررات مربوط، پس از تصویب کمیسیون ذی‌ربط امکان‌پذیر می‌باشد.
- تبصره ۶ ـ انتقال قطعی اراضی منوط به رعایت سایر مفاد این ماده و تبصره‌های آن و مستلزم افراز و تفکیک ثبتی قطعه مورد واگذاری بوده و این امر در هنگام معرفی متقاضی به دفترخانه اسناد رسمی با هماهنگی اداره کل منابع طبیعی انجام خواهد شد. کلیه هزینه‌های متعلقه بر عهده متقاضی می‌باشد.
- تبصره ۷ ـ امضاء اسناد انتقال اراضی ملی و دولتی توسط رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان منوط به پرداخت مال‌الاجاره معوقه و کل بهای اراضی از سوی مستأجر می‌باشد.
- تبصره ۸ ـ کلیه هزینه‌های مربوط به نقل‌وانتقال اسناد در ادارات ثبت‌اسناد و دفاتر اسناد رسمی به عهده متقاضی می‌باشد.
ب) انتقال قطعی اراضی در موارد ذیل با رعایت قوانین مربوطه و مفاد این دستورالعمل انجام می‌گیرد:
- فروش اراضی واگذارشده در اجرای ماده ۳۱ برای ایجاد مجتمع‌های دام‌پروری به استناد تبصره ذیل ماده ۱۱۰ قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت به قیمت منطقه‌ای و با اقساط پنج‌ساله صورت می‌گیرد.
- واگذاری زمین به بنیاد مسکن انقلاب اسلامی جهت احداث طرح‌های مسکونی روستایی پس از ارائه طرح هادی، مستند به قانون اصلاح بند ۲ ماده ۸۴ قانون وصول برخی از درآمدهای دولت مصوب ۱۳۷۹/۲/۲۸ مجلس شورای اسلامی به‌صورت رایگان بوده و انتقال قطعی منوط به انجام طرح می‌باشد.
- به استناد بند ۹ قسمت (الف) ماده ۲۸ قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی اجتماعی و فرهنگی، واگذاری اراضی جهت احداث مجتمع‌های خدمات رفاهی در جاده‌های کشور به‌صورت رایگان می‌باشد.
- اراضی موردنیاز شهرک‌های صنعتی دولتی و نواحی صنعتی روستایی در مناطق مختلف حسب درخواست شرکت شهرک‌های صنعتی بر اساس بند ۴ ماده‌واحده قانون اصلاح قانون راجع به تأسیس شرکت شهرک‌های صنعتی ایران مصوب ۱۳۷۶/۳/۱۱ مجلس شورای اسلامی و ماده‌واحده قانون حمایت از نواحی صنعتی روستایی مصوب ۱۳۸۴/۷/۲۰ مجلس شورای اسلامی از ابتدا به‌صورت انتقال قطعی و به قیمت منطقه‌ای در اختیار شرکت مذکور قرار می‌گیرد.
- واگذاری اراضی غیر کشاورزی خارج از حریم شهرها موردنیاز سازمان تربیت‌بدنی و بخش خصوصی و تعاونی به‌منظور احداث و توسعه اماکن و فضای ورزشی مورد تائید سازمان مذکور، پس از اجرای کامل طرح به ترتیب به‌صورت رایگان و قیمت ارزش معاملاتی اعلام‌شده توسط وزارت امور اقتصادی و دارائی بر اساس قسمت دوم بند «ج» ماده ۱۱۷ قانون برنامه چهارم صورت می‌گیرد.
- واگذاری قطعی اراضی کشاورزی به دامداران و مرتع‌داران و بهره‌برداران عرفی و عشایری با رعایت مفاد آیین‌نامه اجرایی ماده ۱۰۸ قانون برنامه سوم (تنفیذی ماده ۲۰ قانون برنامه چهارم)، رایگان خواهد بود.
- فروش اراضی موضوع ماده ۱۰۸ بر اساس مقررات و آئین‌نامه اجرایی مربوط می‌باشد.
ماده ۳۱ ـ دستورالعمل اصلاحی ضوابط واگذاری اراضی منابع ملی و دولتی برای طرح‌های کشاورزی و غیر کشاورزی
اراضی واگذارشده موضوع مواد ۳۱ و ۳۲ که مطابق طرح مصوب اجراء و احیاء شده باشد چنانچه در زمان انتقال قطعی داخل محدوده و حریم شهرها واقع‌شده باشند.
بر اساس مفاد تبصره یک ماده ۶۹ قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت و آیین‌نامه اجرایی ماده ۳۳ اصلاحی قانون حفاظت و بهره‌برداری از جنگل‌ها و مراتع کشور مصوب ۱۳۸۶/۴/۹ مجمع تشخیص مصلحت نظام اقدام می‌شود.
ماده ۳۲ ـ دستورالعمل اصلاحی ضوابط واگذاری اراضی منابع ملی و دولتی برای طرح‌های کشاورزی و غیر کشاورزی
رسیدگی به درخواست تخفیف متقاضیان انتقال قطعی پس از بررسی مدارک و مستندات توسط مدیریت امور اراضی با تصویب کمیسیون‌های موضوع مواد ۲ و ۲۱ و در مهلت اعتبار تقویم صورت می‌پذیرد.
تبصره ـ کمیسیون ذی‌ربط مجاز است در مورد طرح‌های موضوع مواد ۳۱ و ۳۲ و ۷۵، حسب مورد مستند به ماده ۸۴ و ماده ۳ آیین‌نامه اجرایی ماده ۷۵ و ضوابط این فصل حداکثر تا ۵۰ درصد برای طرح‌های موضوع این دستورالعمل تخفیف اعمال نماید.
ماده ۳۳ ـ دستورالعمل اصلاحی ضوابط واگذاری اراضی منابع ملی و دولتی برای طرح‌های کشاورزی و غیر کشاورزی
عـوامل مؤثر در اعطای تخـفیف قیمت اراضی مـوضوع ماده ۳۲ ایـن دستورالعمل به شرح ذیل و جدول مربوط عبارت‌اند از:
-
-
- الف – عوامل قهری و حوادث غیرمترقبه: چنانچه مجری یا مجریان طرح‌ها به علت حادث شدن عوامل قهری و غیرمترقبه از قبیل (زلزله، سیل، خشک‌سالی، آفات و امراض و…) بنا به ارائه گواهی از ستاد حوادث غیرمترقبه استان متحمل ضرر و زیان شده باشند. از حداکثر پانزده درصد (۱۵%) تخفیف بهره‌مند خواهند شد.
- ب – نحوه انجام تعهدات: طرح‌هایی که زودتر از برنامه زمان‌بندی‌شده به بهره‌برداری رسیده حداکثر (۶) درصد، پرداخت به‌موقع دیون از حداکثر (۱ درصد)، ایجاد امکانات زیربنایی (چنانچه محل اجرای طرح فاقد امکانات زیر بنائی مانند راه، آب، برق و … باشد و مجری طرح با سرمایه‌گذاری از محل اعتبارات تسهیلاتی طرح و یا با سرمایه شخصی، امکانات مذکور را با تائید دستگاه یا واحد مربوطه فراهم نموده باشد) و یا فضای سبز (حداکثر ۵ درصد) مجموعاً از ۱۲ درصد تخفیف بهره‌مند خواهند شد.
- ج – اشتغال‌زائی طرح: در طرح‌های کشاورزی به ازای هر نفر شاغل یک درصد تخفیف و در طرح‌های غیر کشاورزی به ازای هر سه نفر شاغل یک درصد تخفیف و حداکثر از ۷ درصد بهره‌مند خواهد شد.
تبصره ـ طرح‌های آموزشی و فرهنگی از ۷ درصد تخفیف اشتغال‌زایی بدون احتساب تعداد اشتغال بهره‌مند خواهند شد. - د – ایثارگران: برای هر طرح اعم از اشخاص حقیقی و حقوقی حداکثر از ۵ درصد تخفیف بهره‌مند خواهند شد.
- ه – وضعیت منطقه اجرای طرح: طرح‌های اجراشده در مناطق کمتر توسعه‌یافته از ۷ درصد تخفیف بهره‌مند خواهند شد.
- و – فارغ‌التحصیلان رشته مرتبط با طرح: به ازای عضویت هر نفر فارغ‌التحصیل رشته مرتبط با طرح، یک درصد و حداکثر از ۴ درصد تخفیف بهره‌مند خواهند شد. امتیاز این بند علاوه بر امتیاز مندرج در بند (ج) می‌باشد.
-
جدول عوامل مؤثر در تخفیف
| ردیف | عوامل مؤثر | درصد |
| ۱ | عوامل قهری و حوادث غیرمترقبه | ۱۵% |
| ۲ | نحوه انجام تعهدات | ۱۲% |
| ۳ | نحوه انجام تعهدات | ۷% |
| ۴ | ایثارگران | ۵% |
| ۵ | وضعیت منطقه اجرای طرح | ۷% |
| ۶ | فارغ‌التحصیلان رشته مرتبط با طرح | ۴% |
| ۷ | جمع درصد | ۵۰% |
فصل پنجم – سایر موارد
ماده ۳۴ ـ دستورالعمل اصلاحی ضوابط واگذاری اراضی منابع ملی و دولتی برای طرح‌های کشاورزی و غیر کشاورزی
مدیریت امور اراضی موظف است مصوبات کمیسیون‌های موضوع این دستورالعمل را اجرا نموده و گزارش عملکرد فعالیت‌ها را مطابق فرم‌های مربوط تهیه وبه‌سازمان امور اراضی ارسال نماید.
ماده ۳۵ ـ دستورالعمل اصلاحی ضوابط واگذاری اراضی منابع ملی و دولتی برای طرح‌های کشاورزی و غیر کشاورزی
حفاظت از اراضی که بر اساس دستورالعمل استعدادیابی، برای واگذاری تخصیص‌یافته تا زمان تحویل به متقاضی به عهده اداره کل منابع طبیعی می‌باشد.
ماده ۳۶ ـ دستورالعمل اصلاحی ضوابط واگذاری اراضی منابع ملی و دولتی برای طرح‌های کشاورزی و غیر کشاورزی
این دستورالعمل در مورد کلیه واگذاری‌های موضوع مواد «۳۱»، «۳۲»، «۷۰»، «۷۵» و «۱۰۸» قابل‌اجرا بوده و در مواردی که نسبت به موضوعی ترتیب خاصی در این دستورالعمل پیش‌بینی‌نشده باشد ملاک عمل آیین‌نامه‌های اجرایی مصوب مربوطه می‌باشد و در صورت عدم احصاء و وجود موارد ابهامی در این دستورالعمل نظر وزیر جهاد کشاورزی ملاک عمل خواهد بود.
ماده ۳۷ ـ دستورالعمل اصلاحی ضوابط واگذاری اراضی منابع ملی و دولتی برای طرح‌های کشاورزی و غیر کشاورزی
نظارت بر نحوه اجرای طرح‌های مصوب موضوع این دستورالعمل تابع مفاد قانون اصلاح ماده ۳۳ اصلاحی قانون حفاظت و بهره‌برداری از جنگل‌ها و مراتع مصوب ۱۳۸۶/۴/۹ مجمع محترم تشخیص مصلحت نظام و آیین‌نامه اجرایی آن می‌باشد.
- تبصره ۱ ـ دبیرخانه کمیسیون‌های موضوع مواد ۲ و ۲۱ این دستورالعمل (مدیریت امور اراضی) موظف است به‌طور مستمر گزارش اقدامات مربوط به هیئت نظارت و عوامل نظارتی موضوع قانون فوق‌الذکر را از دبیرخانه هیئت نظارت اخذ و در راستای انجام مفاد این دستورالعمل مورد بهره‌برداری قرار دهد.
- تبصره ۲ ـ اختیارات و اقدامات هیئت نظارت نافی وظایف و اختیارات مرجع واگذاری اراضی نمی‌باشد و مرجع مذکور موظف است در چارچوب قراردادهای منعقده با مجریان طرح‌ها نسبت به اعمال نظارت لازم بر حسن اجرای مفاد اقدام لازم معمول نمایند.
ماده ۳۸ ـ دستورالعمل اصلاحی ضوابط واگذاری اراضی منابع ملی و دولتی برای طرح‌های کشاورزی و غیر کشاورزی
قرارداد اجاره مورد عمل به استناد تبصره (۱) ماده ۳۳ قانون اصلاحی قانون حفاظت و بهره‌برداری از جنگل‌ها و مراتع مصوب ۱۳۸۶/۴/۹ مجمع محترم تشخیص مصلحت نظام به شرح نمونه پیوست آیین‌نامه اجرایی قانون مذکور خواهد بود و نمونه قرارداد بیع پیوست و نیز فرم‌های ضمیمه، جزء لاینفک این دستورالعمل می‌باشد.
ماده ۳۹ ـ دستورالعمل اصلاحی ضوابط واگذاری اراضی منابع ملی و دولتی برای طرح‌های کشاورزی و غیر کشاورزی
دستورالعمل اصلاحی شماره ۰۱۱/۱۹۷۵۴ مورخ ۱۳۸۳/۱۰/۲۷ طرح طوبی، مبنا و مرجع واگذاری زمین نبوده و ناظر بر اعطای تسهیلات و هدایت‌های فنی مجریان طرح‌ها و رعایت اصول صحیح کشت گونه‌های مشمول طرح فوق می‌باشد و کماکان مفاد آن لازم‌الرعایه خواهد بود.
ماده ۴۰ ـ دستورالعمل اصلاحی ضوابط واگذاری اراضی منابع ملی و دولتی برای طرح‌های کشاورزی و غیر کشاورزی
از تاریخ ابلاغ این دستورالعمل سایر دستورالعمل‌ها و بخشنامه‌های مغایر ازجمله دستورالعمل ضوابط واگذاری اراضی منابع ملی و دولتی برای طرح‌های کشاورزی، تولیدی و طرح‌های غیر کشاورزی موضوع ابلاغیه ۱۱۵۱۵/۰۲۰ مورخ ۱۳۸۵/۴/۱۹ ملغی می‌باشند.
ماده ۴۱ ـ دستورالعمل اصلاحی ضوابط واگذاری اراضی منابع ملی و دولتی برای طرح‌های کشاورزی و غیر کشاورزی
این دستورالعمل در ۵ فصل و ۴۱ ماده و ۴۲ تبصره تهیه و از تاریخ ابلاغ لازم‌الاجرا می‌باشد.
وزیر جهاد کشاورزی ـ محمدرضا اسکندری
قرارداد بیع
این قرارداد در اجرای بند (هـ) قسمت چهارم ماده ۷ آئین‌نامه اجرائی ماده ۱۰۸ قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران مصوب ۱۳۷۹/۹/۶ هیئت‌وزیران تنفیذ شده در ماده ۲۰ قانون برنامه چهارم توسعه … به‌منظور اجرای طرح‌های تولیدی اقتصادی، با شرایط زیر منعقد می‌گردد:
ماده ۱ ـ طرفین قرارداد:
این قرارداد فی‌مابین وزارت جهاد کشاورزی (سازمان جهاد کشاورزی استان) با نمایندگی آقای فرزند دارای شماره شناسنامه صادره از به‌موجب معرفی‌نامه شماره مورخ صادره از به‌عنوان نماینده وزارت جهاد کشاورزی که در این قرارداد مرجع واگذاری نامیده می‌شود ازیک‌طرف و دریافت‌کننده زمین:
- الف – آقای فرزند دارای شماره شناسنامه متولد صادره از
- ب – شرکت/ موسسه ثبت‌شده در دفتر ثبت شرکت‌های به شماره که مرکز اصلی آن است با نمایندگی آقای فرزند دارای شماره شناسنامه که بر طبق اساسنامه شرکت حق امضاء این قرارداد را دارا می‌باشد به‌عنوان متعهد و خریدار که در این قرارداد (مجری طرح) نامیده می‌شود از طرف دیگر با رعایت مفاد سایر شرایط مندرج در این قرارداد منعقد می‌گردد.
نشانی کامل مرجع واگذاری:
نشانی کامل مجری طرح:
ماده ۲ ـ موضوع قرارداد:
موضوع قرارداد عبارت است از انجام عملیات احیاء و تبدیل به احسن زمین موضوع قرارداد توسط مجری طرح و تعهد مرجع واگذاری به انتقال قطعی زمین پس از اتمام احیاء کل اراضی و دریافت کل ثمن معامله، بنابراین ارکان موضوع قرارداد عبارت‌اند از:
- الف – مورد معامله:
عبارت از واگذاری تمامیت/ قسمتی از قطعه زمین اراضی ملی/دولتی
به مساحت هکتار/مترمربع تحت پلاک فرعی از اصلی واقع در روستای بخش شهرستان استان با حدود اربعه:
شمالاً جنوباً
شرقاً غرباً
که در نقشه پیوست قرارداد ترسیم و ابعاد آن مشخص‌شده و با امضاء این قرارداد به تصرف مجری طرح درآمده است. - ب – عملیات احیاء و تبدیل به احسن:
مجری طرح متعهد و مکلف است مطابق مندرجات طرح تولیدی مصوب پیوست این قرارداد (که جزء لاینفک قرارداد می‌باشد) و در مدت تعیین‌شده نسبت به عملیات احیاء و تبدیل به احسن زمین موصوف با رعایت شروط مندرج در این قرارداد به‌طور کامل اقدام نماید. - ج – ثمن (قیمت):
قیمت زمین موضوع قرارداد مبلغ (به اعداد) ریال معادل مبلغ (به حروف) ریال می‌باشد که پس از اجرای طرح و هم‌زمان با شروع دوره بهره‌برداری از تاریخ الی به اقساط مساوی اخذ خواهد شد و مجری طرح موظف است مبلغ مذکور را به‌حساب اعلام‌شده از ناحیه مرجع واگذاری واریز و اصل فیش پرداختی را تحویل نماید و مرجع واگذاری نیز پس از دریافت آخرین قسط و اتمام احـیاء کل اراضـی پـس از کسـب مجوز لازم، نسبت به انتقال قطعی اراضی به مجری طرح اقدام خواهد نمود.
ماده ۳ ـ شروط قرارداد و تعهدات طرفین:
- مدت اجرای طرح و اتمام عملیات احیاء و تبدیل به احسن از تاریخ تنظیم این قرارداد سال هجری شمسی است که مجری طرح موظف و متعهد است ظرف این مدت اراضی موضوع قرارداد را به نحو احسن و بر اساس مندرجات طرح تولیدی مصوب احیاء و عمران نماید.
- مجری طرح حق تبدیل، تغییر کاربری، تفکیک، افراز، انتقال اعیان به اشخاص ثالث، فروش و انتقال حقوق تصرفی خود را جزاً یا کلاً به‌هیچ‌وجه ندارد مگر به اذن مرجع واگذاری کتباً و با پذیرش شرایط موردنظر مرجع واگذاری.
- درصورتی‌که بنا به تشخیص مرجع واگذاری، مجری طرح بدون عذر موجه در ظرف مدت مقرر نسبت به اجرای طرح اقدام ننماید قرارداد بیع من فسخ و اراضی عیناً به دولت مسترد می‌گردد درصورتی‌که به دلایل مختلفی مجری در مهلت مقرر موفق به اجرای طرح و اتمام احیاء اراضی نشده باشد بایستی حداکثر ظرف مدت ۲ ماه دلایل خود را کتباً به مرجع واگذاری اعلام نماید تشخیص عذر موجه در صلاحیت مرجع واگذاری است.
- پس از احیاء کامل طرح مجری طرح از مرجع واگذاری درخواست می‌نماید از اجرای عملیات طرح بازدید و احیاء و تبدیل به احسن زمین را تائید نماید.
در صورتی که به دلائل مختلفی مجری در مهلت مقرر موفق به اجرای طرح و اتمام احیاء اراضی نشده باشد بایستی حداکثر ظرف مدت ۲ ماه دلائل خود را کتباً به مرجع واگذاری اعلام نماید تشخیص عذر موجه در صلاحیت مرجع واگذاری است.
دستورالعمل اصلاحی ضوابط واگذاری اراضی منابع ملی و دولتی برای طرح‌های کشاورزی و غیر کشاورزی توسط کارشناسان رسمی دادگستری جمع‌آوری و شرح داده شد.
