در این قسمت کارشناسان رسمی دادگستری نحوه تنظیم سفته را شرح می‌دهند.
مواردی که در تنظیم سفته باید رعایت شود:
طبق ماده ۳۰۸ سفته، در تنظیم سفته علاوه بر امضا یا مهر باید دارای تاریخ بوده و علاوه بر این، اطلاعات زیر هم‌روی آن ثبت شود:
- مبلغی که باید پرداخت شود
- نام و نام خانوادگی گیرنده وجه
- تاریخ پرداخت وجه
- علاوه بر این‌ها نوشتن نام و نام خانوادگی صادرکننده
- اقامتگاه وی و محل پرداخت سفته نیز ضروری است
درصورتی‌که در تنظیم سفته برای شخص معینی صادر شود، نام و نام خانوادگی او در سفته آورده می‌شود، در غیر این صورت به‌جای نام او نوشته می‌شود در «وجه حامل». درصورتی‌که در تنظیم سفته نام خانوادگی یک شخص معین نوشته شود، این شخص طلبکار می‌شود و در غیر این صورت هرکسی که سفته را در اختیار داشته باشد طلبکار محسوب می‌شود و می‌تواند در سررسید سفته مبلغ آن را طلب کند البته اگر سفته عندالمطالبه باشد، صادرکننده باید به‌محض مطالبه مبلغ آن را پرداخت کند.
سفته بدون نام
در تنظیم سفته این امکان وجود دارد که بدهکار، سفته‌ای را که صادر می‌کند، بدون ذکر نام طلبکار به وی بدهد که این‌طوری فرد می‌تواند یا خودش در سررسید برای گرفتن پول اقدام کند یا این‌که آن را به دیگری حواله بدهد، عبارت «حواله‌کرد» در سفته به شخص دارنده این اختیار را می‌دهد که بتواند سفته را به دیگری منتقل کند، ولی اگر در تنظیم سفته «حواله‌کرد» خط‌زده شود، دارنده سفته نمی‌تواند آن را به دیگری انتقال دهد و تنها خود وی باید برای وصول آن اقدام کند، علاوه بر آن می‌تواند با پشت‌نویسی آن را به شخص دیگری انتقال دهد.
پشت‌نویسی در تنظیم سفته
در تنظیم سفته پشت‌نویسی مانند چک برای انتقال سفته به دیگری یا وصول وجه آن است، اگر پشت‌نویسی برای انتقال باشد دارنده جدید سفته دارای تمام حقوق و مزایایی می‌شود که به آن سند تعلق دارد.
اانتقال سفته با امضای دارنده آن به عمل می‌آید، دارنده سفته می‌تواند برای وصول وجه آن به دیگری وکالت دهد که در این صورت باید وکالت برای وصول قید شود.
راه‌هایی برای وصول سفته
برای آن‌که دارنده سفته بتواند از مزایای قانونی آن برخوردار شود، باید در تنظیم سفته نکات زیر را رعایت کند:
- دارنده سفته باید در سررسید سفته را مطالبه کند.
- اگر وجه سفته پرداخت شد که خب قضیه تمام است، ولی در صورت عدم پرداخت، دارنده سفته باید ظرف ۱۰ روز از تاریخ سررسید، سفته را واخواست کند.
- واخواست اعتراض رسمی است به سفته‌ای که در سررسید آن پرداخت‌نشده و علیه صادرکننده سفته به عمل می‌آید.
- ازآنجاکه این اعتراض باید رسماً به صادرکننده ابلاغ شود، واخواست در برگه‌های چاپی که از طرف وزارت دادگستری تهیه‌شده نوشته می‌شود، علاوه بر این بانک‌ها نیز واخواست نامه چاپی مخصوص دارند.
- در واخواست رونوشت کامل سفته نوشته می‌شود و دستور پرداخت وجه سفته که به‌وسیله دادگاه انجام می‌گیرد، آورده می‌شود.
سفته یا فته
سفته یا فته طلب سندی است که به‌موجب آن امضاکننده تعهد می‌کند مبلغی در موعد معین و یا هر وقت که حامل یا شخصی که سفته را در اختیار دارد، پولش را طلب کند بپردازد.
واخواست نامه
- واخواست نامه با استفاده از کاغذ کاربن در ۳ نسخه مشابه (یک نسخه اصل و ۲ نسخه رونوشت) تنظیم‌شده و به‌وسیله واخواست کننده امضا می‌شود.
- پس از چسباندن تمبر که مبلغ آن را دادگاه مشخص می‌کند به دستور دادگاه، سفته به‌وسیله مأمور اجرا (طبق مقررات مربوط به ابلاغ به صادرکننده سفت) ابلاغ می‌شود.
- البته باید توجه داشت که هیچ نوشته‌ای نمی‌تواند جایگزین واخواست نامه شود.
- نسخه اصلی واخواست نامه به واخواست کننده و نسخه سوم در دفتر واخواست دادگاه بایگانی می‌شود و مأمور ابلاغ نسخه دوم واخواست نامه را به ابلاغ شونده یا محل اقامت او می‌دهد.
- برای استفاده از مسئولیت تضامنی پشت‌نویس‌ها، دارنده سفته باید ظرف یک سال از تاریخ واخواست، دادخواست خود را به دادگاه تقدیم کند.
- اگر دارنده سفته به این وظیفه قانونی عمل نکند، دعوی او علیه پشت‌نویس‌ها پذیرفته نمی‌شود.
- دارنده سفته‌ای که واخواست شده و در موعد مقرر اقامه دعوی کرده، می‌تواند از دادگاه بخواهد که اموال طرف دعوی را پیش از رسیدگی و صدور حکم به نفع او توقیف کند.
- در این حالت پس از صدور حکم، دارنده سفته در وصول طلبش از مال توقیف‌شده، به دیگران تقدم دارد.
- دادگاه نیز به‌محض تقاضای دارنده سفته، ممکن است معادل وجه آن از اموال طرف مقابل به‌عنوان تأمین توقیف کند.
- در صورت اقامه دعوی علیه صادرکننده و پشت‌نویس در برگه دادخواست در مقابل ستون مربوط به خوانده می‌توان نام صادرکننده و پشت‌نویس یا پشت‌نویسان را ذکر کرد و در توضیح دادخواست در قسمت شرح دعوی از دادگاه محکومیت خوانده ردیف اول به‌عنوان صادرکننده و خوانده ردیف دوم به‌عنوان پشت‌نویس را به‌صورت تضامنی درخواست کرد.
سفته را از کی بگیرم؟
درصورتی‌که در تنظیم سفته چند بار پشت‌نویسی شود یعنی افراد متعددی آن را گرفته و به فرد دیگری منتقل کرده باشند، دارنده آن می‌تواند به هرکدام از آن‌ها مراجعه کند.
کسی که سفته را امضا کرده و پشت‌نویس‌ها همگی در مقابل دارنده آن مسئولیت تضامنی دارند، یعنی دارنده سفته در صورت عدم پرداخت، می‌تواند به هرکدام از آن‌ها که بخواهد (به‌صورت منفرد) یا به دو یا چند یا تمامی آن‌ها (به‌صورت دسته‌جمعی) مراجعه کند. همین حق رجوع را هر یک از پشت‌نویس‌ها نسبت به صادرکننده سفته و پشت‌نویس‌های قبلی خود دارد.
بنابراین صادرکننده به‌علاوه پشت‌نویس‌ها، همگی مسئول پرداخت وجه سفته خواهند بود. به‌این‌ترتیب انبوهی از مسئولیت‌ها برای پرداخت مبلغ مندرج در سفته ایجاد می‌شود.
این مسئولیت در اصطلاح مسئولیت تضامنی نامیده می‌شود.
- عنوان: نحوه تنظیم سفته چگونه است
- گردآوری‌شده توسط: کارشناسان رسمی دادگستری
