ابطال آییننامه اجرائی قانون پیامآوران بهداشت کمیسیون بهداری و بهزیستی مجلس شورای اسلامی که بارأی هیئت عمومی دیوان عدالت اداری به ثبت رسیده توسط کارشناسان رسمی دادگستری در متن زیر آورده شد.
- تاریخ ۷۱/۳/۲۶
- شماره دادنامه ۲۹
- کلاسه پرونده ۷۰/۱۵۰
رأی هیئت عمومی دیوان عدالت اداری در خصوص ابطال آییننامه اجرائی قانون پیامآوران بهداشت کمیسیون بهداری و بهزیستی مجلس شورای اسلامی
- اولاً : لفظ” همکاری “مندرج در قسمت آخر ماده ۸ قانون نحوه تشکیل پیامآوران بهداشت مصوب ۶۹/۱۰/۲ به قرینه تصریح مقنن به حصر تشریکمساعی وزارتخانههای دفاع و پشتیبانی و بهداشت و درمان و آموزش پزشکی در تهیه آییننامه اجرائی قانون ظهور در لزوم مشارکت ستاد فرماندهی کل قوا در این خصوص ندارد و چون طرح اولیه آییننامه به اطلاع ستاد فرماندهی کل قوا رسیده و آن ستاد متمکن به اظهارنظر نسبت به مقررات پیشنهادی بوده است و درنتیجه بر نحوه تهیه مصوبات مزبور از حیث قواعد صوری موردنظر قانونگذار ایراد نیست اعتراض در این زمینه وارد نمیباشد.
- ثانیاً، بهصراحت تبصره یک ماده ۲ قانون تأمین نیازهای نیروی انسانی بهداشتی درمانی واحدهای بهداشتی درمانی نیروهای مسلح جمهوری اسلامی از پیامآوران بهداشت بهجز مشمولین موضوع ماده ۴ قانون به عهده کمیسیون مقرر در تبصره مزبور محول گردیده است .
بنابراین تبصره الحاقی به ماده ۳ آییننامه موضوعبند۲تصویبنامه شماره ۶۲۷۸/ت ۵۵ مورخ ۷۰/۵/۵ که حداکثر سهمیه نیروهای مسلح در هریک از رشتههای مربوط در زمان صلح را یکسوم مشمولان قانون تعیین نموده است از جهت مداخله در حدود صلاحیت و اختیارات کمیسیون مذکور و تعیین آن مغایر تبصره یک ماده ۲ قانون میباشد . - ثالثاً، اطلاق ماده ۲ آییننامه شماره ۵۷۴۱/ت ۱۱۶ ه مورخ ۷۰/۴/۵ مبنی بر اینکه “مشمولان خدمت وظیفه عمومی که دریکی از رشتههای زیر در داخل یا خارج از کشور فارغالتحصیل شده باشند یا در آینده فارغالتحصیل شوند مشمول قانون و این آییننامه خواهند بود” مفید و مفهم تعمیم و تسری آن به افرادی است که حتی قبل از تاریخ وضع قانون در رشتههای مربوط فارغالتحصیل شدهاند لذا کلیت آنکه موجب توسیع دایره شمول قانون و حکم مقرر در آن میباشد مخالف ماده ۲ قانون تشخیص داده میشود.
- رابعاً، چون پایاننامه در رشتههای تحصیلی مربوط از مقوله واحدهای درسی و جزء لاینفک آن محسوب میشود و اطلاق فارغالتحصیل به افرادی که پایاننامه تحصیلی خود را نگذرانیدهاند انطباقی با ضوابط و اصول مربوط ندارد.
بنابراین تبصره ۳ ماده ۲ آییننامه شماره ۵۷۴۱/ت ۱۱۶/ه مورخ ۷۰/۴/۵ که مقرر داشته است “مشمولانی که در رشتههای مربوط به گروه پزشکی مذکور در این ماده فارغالتحصیل شده و پایاننامه تحصیلی خود را نگذراندهاند نیز مشمول این آییننامه خواهند بود “مغایر قانون شناخته میشود بنا به جهات فوق الا شعار و مستندا به ماده ۲۵ قانون دیوان عدالت اداری ماده ۲و تبصره ۳آن و همچنین تبصره الحاقی به ماده ۳ مصوبات مورد اعتراض ابطال میشود
رئیس هیئت عمومی دیوان عدالت اداری – محمدرضا عباسی فرد
پرونده
سابقه
- شماره ه/۷۰/۱۵۰
- تاریخ : ۱۳۷۱/۱۸/۲۴
- مرجع رسیدگی :هیئت عمومی دیوان عدالت اداری .
- شاکی :رئیس ستاد فرماندهی کل قوا.
- موضوع شکایت و خواسته :ابطال تصویبنامههای ۵۷۴۱/ت ۱۱۶-۷۰/۴/۵ و ۶۲۷۸/ت ۱۵۵-۷۰/۵/۵ هیئتوزیران .
مقدمه
الف – شاکی به شرح نامه تقدیمی اعلام داشته است تصویبنامههای ۵۷۴/ت ۱۱۶ه مورخ ۷۰/۴/۵ و ۶۲۷۸/ت ۱۵۵ه مورخ ۷۰/۵/۵ که به تصویب هیئت محترم وزیران رسیده با مصرحات قانونی قانون نحوه تشکیل پیامآوران بهداشت مصوب ۶۹/۱۰/۲ کمیسیون بهداری و بهزیستی مجلس شورای اسلامی مغایرت داشته که به شرح ذیل جهت هرگونه بررسی و صدور رأی به عرض میرساند:
- بهموجب ماده ۸ قانون نحوه تشکیل پیامآوران بهداشت آییننامه اجرائی مربوط میبایست با همکاری ستاد فرماندهی کل قوا تهیه میگردید که متأسفانه عدم تشکیل جلسات مشترک و همچنین عدم توجه به نظرات این ستاد که طی شماره ۲۵۰۳/ق /ن مورخ ۷۰/۲/۱۴ به وزارت دفاع منعکس گردیده مفهوم هماهنگی را کاملاً منتفی ساخته و در اصطلاح مجدد آییننامه فوقالذکر نیز نهتنها هیچگونه نظرخواهی از این ستاد به عمل نیامده بلکه علیرغم مفاد مادهقانونی فوقالذکر هیچگونه اطلاع قبلی نیز به این ستاد داده نشده است به همین جهت آییننامه اجرائی فعلی که طی تصویبنامههای فوق الا شاره به تصویب رسیده است و درمجموع با این ستاد مورد هماهنگی قرار نگرفته و این نحوه اقدام و تصویب آییننامه را برخلاف روش مقرر در ماده ۸ قانون نحوه تشکیل پیامآوران بهداشت میداند.
- بهموجب تبصره یک ماده ۲ قانون پیامآوران بهداشت نیازهای نیروی انسانی بهداشتی درمانی واحدهای بهداشتی درمانی نیروهای مسلح بر اساس تشخیص کمیسیونی مرکب از نمایندگانی از کمیسیون بهداری مجلس شورای اسلامی وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی و ستاد فرماندهی کل قوا تأمین خواهد شد درحالیکه در اصلاحیه اخیر هیئت محترم وزیران بدون توجه به ماده فوقالذکر راسا برای نیروهای مسلح سهمیه تعیین نموده و فلسفه وجودی کمیسیون مذکور در ماده فوقالذکر را عملاً بیخاصیت و منتفی ساخته است .
- بهموجب ماده ۲ قانون پیامآوران بهداشت فقط آن دسته از افراد گروه پزشکی مشمول قانون پیامآوران بهداشت میباشند که از تاریخ تصویب قانون فوقالذکر ،فارغالتحصیل شناخته میشوند درحالیکه ماده ۲ آییننامه مشمولیت قانون را بدون مجوز قانونی عطف به ماسبق نموده و فارغالتحصیلان سنوات گذشته را نیز مشمول قانون و آییننامه اجرائی آن دانسته است که این معنا صریحاً مغایر با قانون میباشد
- تبصره ۳ ماده ۲ آییننامه دانشجویانی را که پایاننامه خود را نگذراندهاند مشمول مقررات قانون پیامآوران بهداشت دانسته است درحالیکه این گروه از افراد ازنظر قانون خدمت وظیفه عمومی دارای معافیت تحصیلی بوده و تا زمانی که مطابق مقررات آموزش عالی فارغالتحصیل نشده و بهعنوان دانشجو شناخته شوند مشمول خدمت وظیفه عمومی نخواهند بود.لذا تبصره مذکور را نیز مغایر با قانون میداند.
- با عنایت بهمراتب فوق ضمن تقدیم سوابق مربوط استدعا دارد مقرر فرمایید مراتب مورد رسیدگی قرارگرفته و آن بخش از آییننامه فوقالذکر که برخلاف قانون تشخیص داده میشود بهموجب ماده ۲۵ قانون دیوان عدالت اداری حکم ابطال صادر نمایند.
اداره کل حقوقی ریاست جمهوری در پاسخ به شکایت مذکور طی نامه شماره ۶۳۰۴۷-۷۱/۱/۲۴ اعلام داشتهاند، همکاری در تهیه آییننامه با تائید موافقت یا تصویب آییننامه تفاوت دارد و در ماده ۸ قانون نحوه تشکیل پیامآوران بهداشت همکاری وزارتخانهها به استناد در تهیه آییننامه مورد حکم قرارگرفته و همانگونه که بند ۱ نامه ستاد مزبور صراحت دارد نظر ستاد مزبور در مورد آییننامه اخذ و سپس آییننامه تصویبشده است عنایت دارند هیئتوزیران وظیفهای در همکاری به استناد در تصویب آییننامه نداشته و بهعنوان مرجع تصویب میتواند هرگونه حک و اصلاحی (ولو ثانیاً) در آییننامه پیشنهادی به عمل آورد.
آییننامه مزبور شش ماه پس از تصویب قانون به تصویب رسید و با توجه به اینکه قانون قبل از تصویب آییننامه قابلیت اجرائی یافته است عبارت فارغالتحصیل شده باشند در ماده ۲ آییننامه ناظر به کسانی خواهد بود که در فاصله تصویب قانون تا زمان تصویب آییننامه فارغالتحصیل شدهاند و تصویبنامه اصولاً در مقام توسعه یا تضییق قانون نبوده است.
معافیت تحصیلی محدود به زمان تحصیلی است و اصولاً در مورد افرادی مصداق و مورد دارد که مشمول خدمت وظیفه عمومی باشند والا معافیت تحصیلی موضوعیت نخواهد داشت و در قانون پیامآوران بهداشت نیز مشمولین خدمت وظیفه عمومی بهطور مطلق مورد حکم قرارگرفتهاند لذا تبصره ۳ ماده ۱۲ آییننامه (که ناظر به مشمولان رشتههای گروه پزشکی است فارغالتحصیل شدهاند و صرفاً پایاننامه تحصیلی را نگذراندهاند)ایرادی ندارند و علت وضع تبصره جلوگیری از تطویل زمان تنظیم و تصویب پایاننامهها بوده است .
هیئت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ فوق به ریاست حجتالاسلاموالمسلمین محمدرضا عباسی فرد و با حضور روسای شعب دیوان تشکیل و پس از بحث و بررسی و انجام مشاوره با اکثریت آراء به شرح آتی مبادرت به صدور رأی مینماید.
مرجع :
- روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران سال چهل و هشتم
- شماره ۷۱۳۹۵۳/۱۱/۱۳۷۱
ابطال آییننامه اجرائی قانون و پیامآوران بهداشت کمیسیون بهداری و بهزیستی مجلس شورای اسلامی توسط کارشناسان رسمی دادگستری جمعآوری و در بالا شرح داده شد.
