نحوه بررسی تخلفات در شرکت‌های تعاونی مسکن
شرکت‌های تعاونی مسکن نیز همانند سایر شرکت‌ها و تشکل‌های حقوقی باوجودی که از یک سری موارد بایستی قانون بخش تعاون را رعایت کنند ولی ازنظر شکلی در بخش‌های زیادی مانند سایر شرکت‌های حقوقی هستند. به جهت اهمیت این بخش و گستره پوشش آن و در راستای اهداف جهانی تعاون، ساماندهی و نظارت بر شرکت‌های تعاونی را وزارت تعاون بر عهده دارد، نقش اجتماعی شرکت‌های تعاونی و کثرت اعضای این شرکت‌ها موجب شده متولی نظارت، هرچند ازنظر ساختاری اتحادیه‌های شهرستانی، استانی، کشوری و اتاق تعاون به‌عنوان پارلمان بخش تعاون است، ولی نقش نظارتی بخش دولتی همچنان پررنگ است.
عدم آموزش کافی و اطلاع‌رسانی درست، موجب شده اعضای شرکت‌های تعاونی ناآشنا به وظایف و حق‌وحقوق خود باشند، در بخش‌های مختلفی ممکن است مشکلاتی در شرکت‌های تعاونی مسکن واقع گردد که عناوین آن ذیلاً آورده شده است:
- مشکلات و اختلافات بین اعضای شرکت‌های تعاونی مسکن
- مشکلات و اختلافات بین اعضای شرکت تعاونی و مدیران شرکت تعاونی مسکن
- مشکلات و اختلافات بین مدیران شرکت‌های تعاونی مسکن
- مشکلات و اختلاف بین شرکت تعاونی مسکن و شرکت‌ها و بخش‌های اقتصادی دیگر
قانون بخش تعاون و اصلاحیه‌های مکرر آن، به جهت حفظ انسجام شرکت تعاونی و بررسی تخصصی مشکلات و شکایات شرکت‌های تعاونی، شکایت عضو بایستی در وهله نخست از طریق بازرس شرکت، سپس در صورت عدم پاسخگویی و یا عدم حصول نتیجه از طریق اتحادیه تخصصی مربوطه بررسی گردد، کمیته‌های داوری به‌صورت تخصصی و متناسب با هریک از رشته‌های اقتصادی به فراخور نوع شرکت تعاونی در اتاق تعاون تشکیل و وظیفه‌دارند تا این مهم را ساماندهی نمایند. در خصوص اختلافات بین اعضای شرکت تعاونی شرکت، عمده این اختلافات در خصوص نحوه پرداخت‌ها و همچنین رعایت نکرد برنامه زمان‌بندی و جدول پیشرفت فیزیکی پروژه‌ها و یا کیفیت ساخت توسط شرکت است.
دستورالعمل رسیدگی به شکایات شرکت‌های تعاونی
ماده ۱: رسیدگی به شکایات اعضاء
و سهامداران شرکت‌ها و اتحادیه‌های تعاونی و اتاق‌های تعاون علیه شرکت، اتحادیه،
اتاق یا مدیران مربوط [در امور تعاون] به‌موجب مقررات این دستورالعمل صورت خواهد
گرفت.
تبصره ۱: شکایات مربوط به انتخابات
مدیران و بازرسان طبق دستورالعمل نظارت بر انتخابات رسیدگی می‌گردد.
تبصره ۲: شکایات مربوط به برگزاری مجامع
عمومی با موضوع غیر از انتخابات مدیران و بازرسان از شمول مقررات این دستورالعمل
مستثنا است و مطابق مقررات خاص خود رسیدگی می‌گردد.
تبصره ۳: مقصود از “امور
تعاون”، کلیه موضوع‌های مرتبط با قوانین و مقررات بخش تعاون، اساسنامه، آیین‌نامه
و دستورالعمل‌های داخلی تعاونی، قراردادهای منعقده و امور ناشی از عضویت و
سهامداری است.
ماده ۲: شکایت باید در فرم مخصوص [پیوست] مطرح و حاوی نکات ذیل باشد:
- مشخصات کامل شاکی و طرف شکایت و اقامتگاه آن‌ها.
- مشخصات دقیق و اقامتگاه شرکت، اتحادیه یا اتاق مربوطه.
- تعیین موضوع شکایت و خواسته به‌طور واضح.
- ادلّه‌ای که شاکی برای اثبات ادعای خود دارد. (شاکی باید رونوشت یا تصویر مصدّق اسناد مثبته را پیوست شکایت نماید).
- امضای شاکی (و در صورت عجز از امضاء، اثرانگشت).
- درصورتی‌که شکایت توسط وکیل تقدیم شود، درج مشخصات وکیل و ارائه وکالت‌نامه رسمی و در مورد وکلای دادگستری، وکالت‌نامه مقرر از سوی کانون وکلا یا مرکز امور مشاوران دادگستری الزامی است.
تبصره ۱: چنانچه شاکی
شخصیت حقوقی باشد ارائه مصوبه هیئت‌مدیره دایر بر طرح شکایت و نمایندگی، همچنین
ممهور نمودن شکوائیه به مهر مربوطه الزامی است.
تبصره ۲: درصورتی‌که شاکی، شکایت خود را
به نحو دیگری مطرح نماید، اداره تعاون با ارائه فرم مخصوص، شاکی را جهت طرح صحیح
شکایت راهنمایی می‌کند.
ماده ۳: شاکی شکایت مربوطه را جهت رسیدگی و اظهارنظر به بازرس تسلیم و رسید دریافت می‌نماید. بازرس مکلف است پس از وصول شکایت و تطبیق آن با مفاد ماده ۲ ظرف یک هفته شکایت را رسیدگی و به طریق ذیل اقدام نماید:
- چنانچه شکایت صرفاً جنبه عمومی و اعلام تخلف داشته باشد، درصورتی‌که بازرس نیز قائل به ارتکاب تخلف از سوی مدیران باشد، مراتب را به هیئت‌مدیره یا مدیرعامل (حسب مورد) اعلام و تقاضای رفع نقص می‌کند. چنانچه مدیران مربوطه به تذکرات بازرس ترتیب اثر ندهند، بازرس تعاونی یا اتحادیه مطابق ماده ۴۲ و هیئت بازرسی اتاق تعاون طبق بند (ج) ماده ۶۳ قانون بخش تعاون اقدام می‌نماید.
- درصورتی‌که شکایت واجد جنبه خصوصی اعم از ورود ضرر و زیان یا تضییع حق شاکی باشد و بازرس بر اساس بررسی انجام‌شده و مستندات موجود شکایت را وارد تشخیص دهند موضوع را کتباً و به‌طور مستند و مستدل به‌منظور پاسخگویی و تأمین خواسته شاکی به هیئت‌مدیره تعاونی اعلام و رونوشت آن‌ها به شاکی ارسال می‌کنند. درصورتی‌که هیئت‌مدیره بر اساس نظریه بازرس، اقدامات مقتضی در جهت اجابت خواسته شاکی و حل اختلاف مستحدثِ انجام دهند شکایت مطروحه خاتمه یافته تلقی می‌گردد.
تبصره: شاکی باید رونوشت نظریه بازرس را جهت درج در پرونده تعاونی به اداره تعاون ارائه نماید.
ماده ۴: در صورت حدوث هر یک از موجبات ذیل، موضوع اختلاف توسط شاکی جهت داوری حسب مورد به اتحادیه یا اتاق مربوطه ارائه می‌گردد. اتحادیه/ اتاق مکلف است مطابق آئین‌نامه داوری که توسط وزارت تعاون تهیه و تصویب گردیده است به شکایت و اختلاف رسیدگی و رأی نهایی خود را حداکثر ظرف ۳ ماه اعلام نماید. پس از ابلاغ رأی داوری، ذینفع می‌تواند به اجرای احکام دادگستری مراجعه و تقاضای اجرا رأی کند:
- فقدان بازرس
- عدم دسترسی به بازرس
- عدم رسیدگی بازرس به شکایت ظرف مهلت یک ماه از زمان وصول شکایت
- عدم تمکین هیئت‌مدیره به نظریه بازرس در تأمین خواسته شاکی
- اعتراض شاکی نسبت به نظریه بازرس
ماده ۵: داوری موضوع ماده فوق حسب مقررات اساسنامه به ترتیب توسط اشخاص ذیل صورت می‌گیرد:
- در مورد اختلاف اعضاء و سهامداران شرکت‌های تعاونی با شرکت مربوطه: اتحادیه مربوط.
- در مورد اختلاف اعضاء و سهامداران اتحادیه‌های تعاونی با اتحادیه مربوطه: اتاق تعاون مربوط.
تبصره ۱: چنانچه حسب
توافق بعدی یا به‌موجب قرارداد دیگر، داوری اشخاص دیگری شرط شده باشد، مرجع صالح
داوری همان اشخاص خواهند بود.
تبصره ۲: در خصوص اختلاف اعضاء اتاق‌های
تعاون با اتاق مربوطه، ارجاع امر به داوری منوط به وجود شرط داوری در اساسنامه
مربوطه یا توافق‌ها و قراردادهای فی‌مابین است.
ماده ۶: در موارد ذیل شاکی می‌تواند به شوراهای حل اختلاف، مراجع صالح قضایی یا شبه قضایی (حسب موضوع اختلاف) مراجعه نماید:
- در صورت استنکاف مرجع داوری مربوطه از پذیرش داوری
- در صورت عدم اعلام حکم داوری ظرف مهلت قانونی یا موردتوافق
- در صورت عدم وجود اتحادیه یا اتاق
- در صورت عدم پیش‌بینی شرط داوری در اساسنامه اتاق تعاون (در خصوص اختلافات اعضاء اتاق‌ها با اتاق مربوطه)
ماده ۷: هیچ‌یک از مواد مقرر در این دستورالعمل حق مراجعه مستقیم شاکی به داور و در صورت عدم پیش‌بینی داور، به شوراهای حل اختلاف، مراجع صالح قضایی یا شبه قضایی را سلب نخواهد کرد.
ماده ۸: در کلیه مقررات این دستورالعمل مقصود از ” بازرس”، حسب مورد بازرس، بازرسان یا هیئت بازرسی است.
این دستورالعمل در ۸ ماده و ۸ تبصره در تاریخ هشتم اسفند یک هزار و سیصد و هشتادوهشت به تصویب وزیر تعاون رسیده است.
